یاد داشت های حسن رجب نژاد - کالیفرنیا
۱۱ آذر ۱۴۰۱
پرچم مقدس
یکی را می بردند دار بزنند
زنش میگفت : قربان دستت. برگشتنا یک شلیته گلدار هم برایم بخر !
حالا حکایت ماست
عرضم به حضورتان هر آدمیزادی یک طحال، یک قلب ، دو تا چشم ، دو تا گوش ، دو تا کلیه ؛ نمیدانم روده و معده و لوزالمعده و پانکر هاوس دارد .
بعضی ها طحال ندارند اما زنده اند و زندگی میکنند .
بعضی ها یک کلیه بیشتر ندارند اما بقدرتی خدا میخورند و می نوشند و هیچ عیب و علتی هم در زندگی شان وجود ندارد .
بعضی ها قلب و ریه و کلیه و نمیدانم لوزالمعده مصنوعی دارند اما زنده اند و به خیر و خوشی روزگار میگذرانند .
اما در تمام عالم – از اقالیم سبعه بگیر تا حلب و کاشغر و جابلقا و جابلسا – شما هیچ آدمیزاد و هیچ تنابنده ای را پیدا نمیکنید که یک پرچم نداشته باشد . بله قربان تان برویم ؛ بدون روده و معده و لوزالمعده و طحال و هزار تا زهر مار دیگر میشود زندگی کرد اما بدون پرچم ؟ استغفرالله !!
شما بفرمایید تاریخ را ورق بزنید ؛ از همان روز ازل تا حالا میلیون ها نفر بخاطر همین پرچم کشته و آواره و زندانی و بیخانمان و دربدر شده اند .
اصلا آقا ! شما چرا راه دور میروید ؟ همین مملکت خودمان را نگاه کنید :
حکومت عدل اسلامی آقایان یک پرچم خرچنگ قورباغه ای دارد .
آن یکی پرچم شیر و خورشید نشان دارد .
سومی پرچمی دارد که نه شیر دارد نه خورشید ( لابد شیرش رفته است مرخصی و خورشیدش هم پشت ابرها پنهان شده است ) و آن دیگری داس و چکشی دارد که روی پرچمش نقش بسته است و بدون این داس و چکش اصلا نمی تواند نفس بکشد .
و همه این پرچمداران ؛ دشمن خونی یکدیگرند و اگر مجالی پیدا کنند از جویدن خرخره یکدیگر هم خودداری نمیکنند .
این آقای جمهوری نکبتی اسلامی را نگاه کنید ، فی الواقع حکومت غسالان و قوادان و دلاکان و حجامان و باده بانان است ، حکومتی است که ساخلو دارد. قاپوچی دارد . قلق چی دارد . کرور کرور سالدات و سر عسکر و تفنگچی دارد .زنبورک چی و نوکرک و ایلچی و بسیجی و قداره کش و چماقدار دارد. ماله کش دارد . روزماله نگار دارد .دعواخانه و جارچی خانه دارد .وزارت بیرونی و اندرونی دارد .باجگیر خانه دارد .وزارت تیشه و تبر دارد . موزر دارد . توپ و تانک و شراپنل دارد . صدها هزار بیکار الدوله حاکم خندق دارد .قرابینه دارد . بیت رهبری دارد و رهبرش هم مدام بیات خر در چمن میخواند . قمه و قداره دارد . هزار چیز دیگر دارد . پول دارد . زور هم دارد . اما می بینید که جوان های ما با دست خالی به جنگ همین توپ و تانک و بسیجی و مزدوران رنگ وارنگ شان رفته و با خون و جان خودشان چوب توی آستین شیخ و ملا و امام شان کرده اند ، آنوقت در چنین اوضاع احوالی که بقول حافظ « نهیب حادثه بنیاد ما ز جا کنده است » ما آمده ایم گریبان همدیگر را چسبیده ایم و بر سر پرچم مان چماق کشی راه انداخته ایم ؟ یعنی اینکه با بلاهتی باور نکردنی دشمن اصلی مان را رها کرده و در برابر همدیگر صف آرایی کرده ایم .
باز خدا را صد هزار مرتبه شکر که این گرینگوها زبان ما را نمی فهمند و نمیدانند جنگ و جدال و قداره کشی های مان برای چیست و گرنه آبرو حیثیتی برای مان باقی نمیماند
قدیمی ها حق داشتند که میگفتند : خشت که به آسیاب ببری چه چیزی نصیبت میشود ؟ خاک!
بقول دوست شاعر دردمندم – م. سحر-
قایقی میسازم ، که به آب اندازم
وای اگر رود « سرابی» باشد
بستر خشک و خرابی باشد
۹ آذر ۱۴۰۱
در چنبر توفان
رفته بودیم نوادا .قرار بود هفت هشت روز بمانیم استخوان سبک کنیم .
گفتند : آقا ! قرار است روز پنجشنبه توفان بیاید . قرار است دو سه متر برف ببارد . ممکن است جاده ها بسته بشود .
دیدیم حوصله باد و برف و توفان را نداریم . اینکه توی آن سوز سرما برویم زنجیر به چرخ های ماشین ببندیم هم از ما بر نمیآید . گفتیم آقا ! ما آدم شیشه ای هستیم ! البته هنوز پیر نشده ایم ها ! اما از سرما می ترسیم .
چه کنیم چه نکنیم ؟ حیف نیست چنین طبیعت زیبایی را رها کنیم ؟ اما هر جور که چرتکه انداختیم دیدیم مصلحت در آن است پیش از آنکه گرفتار کولاک بشویم بار و بندیل مان را ببندیم بزنیم به چاک !
با لب و لوچه آویزان سوار شدیم و راندیم طرف خانه. حالا که آسمان را نگاه میکنیم می بینیم چنان اخمی کرده است و چنان غضب آلود بما نگاه میکند انگاری ارث بابای خدا بیامرزش را از ما طلبکار است . همین حالاست که ببارد و زمین و آسمان را سپید پوش کند .
جای تان خالی چهار روز نوادا بودیم و با دلواپسی فوتبال تماشا کردیم و چنان دلشوره ای داشتیم که یادمان رفته بود برای استخوان سبک کردن رفته ایم آنجا.
یک چیز دیگری را هم بگوییم برویم پی کار و زندگی مان .
آقا ! ما امریکایی آرژانتینی ایرانی هستیم ! یعنی اینکه شهروند سه کشوریم . وقتی مسابقه فوتبال میشود ما نمیدانیم برای کدام تیم باید هورا بکشیم !
دیروز که مسابقه ایران و امریکا بود ما چاره ای نداشتیم برای تیم امریکا هورا بکشیم ! اگر این آقایان نرفته بودند دست بوس آقای لوکوموتیر و جلویش آنطوری زبونانه دست به سینه نایستاده بودند بدون شک ما برای تیم ایران هورا می کشیدیم اما دیروز دل توی دل مان نبود نکند تیم امریکا شکست بخورد و اراذل آدمکش در ایران دوباره بین مردم داغدار نقل و نبات پخش کنند
این اراذل اسلامی نه تنها هویت بلکه ملیت ما را هم از ما گرفته اند .نفرین آسمان و زمین بر چنین دلقکان و قحبگان پلشتی باد .
پسر خاله جان
( یک قصه تکراری)
هرچه ما به این رفیق مان آقای عباس چرچیل میگفتیم این آقای شمس الدین محمد حافظ ملقب به لسان الغیب اهل صفحات شمال و ایضا پسرخاله جان ماست باورش نمیشد .
سگرمه هایش را تو هم میکشید و میگفت : برو عقل پیدا کن آقای گیله مرد ! دروغ بهتری نمی توانی به ناف ما ببندی ؟ بی جهت نیست که میگویند بچه یتیم را رو بدهی ادعای میراث میکند ! یعنی هر که ریش داشت بابای شماست ؟یعنی هر چه سیاهه مال قنبره ؟
میگفتیم : عباس آقا جان ، حالا چرا شما مثل کدخدا رستم شده ای ؟ وقتی ما میگوییم این آقای لسان الغیب پسر خاله ماست خب پسر خاله ماست دیگر ! باید حتما برایتان قباله و سند محضری و نمیدانم بنچاق بیاوریم ؟
عباس آقا انگار که ما سر نشکسته را پیش قاضی برده ایم سینه ای صاف میکرد و میفرمود : تا آنجا که ما میدانیم و تا آنجا که در تذکره ها آمده این آقای لسان الغیب ملقب به خواجه ، اهل شیراز بوده و همینکه هوا ابری میشده یک ابریق از آن شراب های ترس محتسب خورده بر میداشته است و میرفته است پای چشمه رکن آباد و آنجا کلی دلی دلی برای خودش میخوانده و انتظار داشته است آقای باریتعالی از عرش اعلی و از خانه عفاف الهی برایش می ناب و معشوق مست بفرستد . حالا چطور پسر خاله دسته دیزی جناب مستطاب عالی شده است ما که عقل مان جایی قد نمیدهد ! یعنی سگی به بامی جسته گردش به حضرتعالی نشسته ؟ آقا جان برو عقل پیدا کن بنگ از دکان بقالی نخر که ترا به بند بلا اندازد . ظل عالی هم لایزال !
هر چه هم ما برایش قسم آیه میخوردیم که به پیر به پیغمبر این آقای خواجه شمس الدین محمد پسر خاله جان ماست از ما سند و مدرک میخواست . هر چه هم ندبه و ناله میکردیم که آخر عباس آقا جان! حالا ما از کجا برایتان سند و مدرک بیاوریم به گوش مبارک شان فرو نمیرفت که نمیرفت .
حالا خدارا هزار مرتبه شکر که جناب مستطاب شهردار ایذه به داد ما رسیده است و نشان داده است که عالیجناب حافظ شیرازی ملقب به لسان الغیب نه تنها پسر خاله مان بلکه همولایتی مان هم بوده است و در دارالمرز گیلان حق آب و گل دارد
خداوند تبارک و تعالی این عباس آقای ملقب به عباس چرچیل را رو سیاه و ما را رو سپید کرده است .
دمی به تماشا
آنجا ، کنار بزرگراه ، آهویی در پرچینی گیر افتاده بود .مردمان از رفتن باز ایستادند تا آهو را از مهلکه برهانند . من هم ایستادم به تماشا. و نگران .
دقیقه ای چند گذشت . دیدم یک ماشین آتش نشانی زوزه کشان میآید .
آمدند . آهو را از بند بلا رهانیدند . آهو پرید و جهید و رو به کوهسار تاخت . مردمان به شادمانی کف زدند ، برای آتش نشان ها . های و هو کردند برای رهایی آهوهک ! من هم .
در نوادا
اینجا نوادا است . درجه حرارت هوا ۳۷ درجه فارنهایت . چهارده درجه از دیروز سرد تر شده است . قرار است فردا برف ببارد . ما که از سرما می ترسیم و هنوز آن سرمای لوطی کش مراغه را از یاد نبرده ایم شال و کلاه پوشیده و‌پاتاوه بپا کرده و همه اعضای بدن را پوشانده و میخواهیم دل به دریا بزنیم و برویم برف بازی و کوهنوردی!
اگرتا فردا پیدای مان نشد یقین بدانید چاییده و یخ زده و به رحمت خدا رفته ایم ! ما را ببخشایید و بیامرزید ! اگر هم پولی از ما طلبکار هستید می توانید روی پل صراط - یا بقول گبران پل چینوت - یقه مان را بگیرید و طلب تان را وصول کنید .
ما قرار است پنج شش روز اینجا بمانیم اما ممکن است ماندن مان دو سه ماهی طول بکشد چرا که میگویند چنان برفی خواهد بارید که جاده ها و بزرگراهها بسته خواهند شد .
پس چاره ای نداریم پند حکیمانه رفیق و همشهری مان جناب شمس الدین محمد حافظ شیرازی لاهیجانی را آویزه گوش کنیم که :
صبح است ساقیا قدحی پر شراب کن
دور فلک درنگ ندارد شتاب کن
how old are you ?
نوا جونی می پرسد : بابا بزرگ چند ساله شده ای؟
How Old Are You?
میگویم : پیر شدم خوشگل من
میگوید : بابا بزرگ تو که پیر نیستی ! تو که میتوانی راه بروی ! هر وقت مثل اون یکی بابابزرگ نتوانستی راه بروی آنوقت دیگر پیر شده ای!
۵ آذر ۱۴۰۱
چند بهار را پشت سر گذاشتیم ؟
صبح که از خواب پاشدیم صبحانه خورده نخورده عیال مان در آمد که : پا شو ! پا شو میخواهم بروم خرید!
گفتیم : یا ابلفضل ! گاومان زاییده ! حالا باید برویم توی این فروشگاهها شش هفت ساعت بالا پایین برویم
گفتیم : ببین عیال جان ! ما که اهل خرید مرید و این حرف‌ها نیستیم ، شما برو خریدتان را بکن من همینجا توی ماشین می نشینم با همین جعبه بگیر و بنشانم سرگرم میشوم ، اگر هم خسته شدم میروم همین کافی شاپ روبرو قهوه ای میخورم و آنجا می نشینم تا شما خریدتان تمام بشود .
رفتند خرید ، من نشستم توی ماشین و گفتم زود بیایی ها !در حالیکه میدانستم حالا حالاها بیرون آمدنی نیست و‌من می توانم بروم سفر قندهار و برگردم .
عیال رفت و شش ساعت بعد زنگ زد که کجایی ؟
گفتیم : همین کافی شاپ‌روبرو . خرید تان که انشاالله تمام شده ؟
آمدندآنجا و یک ساک پلاستیکی دادنددستمان و گفتند: تولدت مبارک
خیال کردیم میگوید عیدتون مبارک!
گفتیم : عیدمان مبارک ؟ مگر عید است ؟ هنوز تا کریسمس یکماه مانده است!
ساک را باز کردیم دیدیم رفته است دو سه تا پیراهن و بلوز زمستانی خریده است که لابد ما در این چله زمستان سرما نخوریم و نچاییم !.
آمدیم خانه . رفتیم نشستیم پای کامپیوتر . دیدیم رفیقان مان از قم و کاشان و ری و روم و بغداد و اقالیم سبعه برای مان یک عالمه گل و گیاه فرستاده اند که ای آقای گیله مرد ! تولدت مبارک !
گفتیم حالا نمیشد بجای اینهمه گل و گلدان ، برای مان دلار میفرستادید؟ والله دلار زیمبابوه را هم قبول میکنیم !
یاد رفیق پیرم - جیم - می افتم .
می پرسیدم : چطوری جیم ؟
انگشتش را روی لب هایش میگذاشت و میگفت : هیس ! این یک موضوع کاملا خصوصی است .
Hisssss!
This is a completely private matter
ما هم حالا یکسال پیر تر شده ایم . اصلا هم نفهمیده ایم این بهار زندگی کی آمد و کی رفت و ما کی و چگونه پیر شدیم .
هر چه بود و هر چه هست اما ؛ سپاس بی پایان مان را تقدیم طبیعت و زمین و کهکشانها و ماه و خورشید و کائنات میکنیم و میگوییم : هر چه بود و هر چه هست منت گزارم . دوران کوتاه عمرمان با همه فراز ها و فرودهایش ؛ یگانه بود و هیچ کم نداشت .
از سن و سالم هم نپرسید که آن یک موضوع بسیار محرمانه و خصوصی است ! همینقدر بگوییم که از مرز چهل سالگی سلانه سلانه گذشته ایم
البته دل و دماغی برای شادی و جشن و شادمانی نیست. گلی هم بسر بشریت نزده ایم که بادی در غبغب بیندازیم و نزول اجلال شخص شخیص خودمان به این خاکستان و خاکدان خاک بر سر را در ساز و نقاره بدمیم و پایکوبی کنیم .
دلشکسته و اندوهگین به میهن و مردمی می اندیشیم که در آتش بیداد میسوزند. دلشکسته و مغموم به زمانه ای مینگریم که گویی بقول عبدالله بن مقفع « میل به ادبار دارد و چنانستی که خیرات مردمان را وداع کردستی »
مهربانی و بزرگواری یکایک شما رفیقان و عزیزان را هم پاس میداریم و روی ماه تان را می بوسیم
۴ آذر ۱۴۰۱
کامران نوزاد در گذشت
رفیق مان کامران نوزاد سرانجام پس از چند سالی رنج و درد و بی خویشتنی ، این جهان سراسر عفونت و ابتذال را واگذاشت و به هشت هزار سالگان پیوست.
کامران را چهل سالی می شناختم .آذر جان فخر را نیز .گهگاهی به سراغم میآمدند و گپی میزدیم و جامی مینوشیدیم و میگفتیم و می خندیدیم. چند سالی هم همکارش در تلویزیون آپادانا بودم . خنده های آهنگینش هرگز از یادم نمی رود .
یک روز همراه آذر آمده بودند دیدنم . فصل گیلاس بود . من میخواستم به مزرعه بروم . کامران و آذر را سوار کردم و به مزرعه گیلاس بردم . فصل چیدن گیلاس بود. نمیدانید چه کیفی میکردند که می توانند از درخت گیلاس بالا بروند و گیلاس بچینند .
آخرین باری که کامران به دیدارم آمد همراه پرویز صیاد بود . رفتیم خانه ام . پیر تر و شکسته تر شده بود .
حالا کامران به کاروان رفتگان پیوسته است . هنرمندی متواضع و بی ادعا بود . تئاتر و سینما با جانش آمیخته بود . غیر از بازیگری هیچ کار دیگری از او بر نمی آمد .
چرخ زندگی را آذر با سخت کوشی و فداکاری می چرخانید . زنی که روزگاری نه چندان دور بر قله تئاتر ایران ایستاده بود اکنون میبایست سال‌های سال در این غربت شگفت در شغلی جان بفرساید که روح و جانش را می خراشید و می بلعید . در این سه چهار سالی که کامران بیهوش و بی خویشتن بر تخت آسایشگاهش خوابیده بود آذر هر روز قطره قطره آب به کامش میریخت . به تیمارش می پرداخت . خرما بر دهانش میگذاشت و خودش سوخت تا او زنده بماند .
از کامران خاطرات بسیاری دارم . خنده هایش اما بر جانم نشسته است.
کامران رفت و این جهان متعفن را وا نهاد . نامش و هنرش اما جاودانه میماند.
درگذشت رفیقم کامران نوزاد را به فخر تئاتر ایران نازنین آذر فخر تسلیت میگویم و برایش شکیبایی آرزو دارم.
بقول فردوسی بزرگوار :
همه کارهای جهان را در است
بجز مرگ ، کانرا در دیگر است
