دنبال کننده ها

۱۹ تیر ۱۳۹۴

آقای گاچو ....

سال 1984 بود . با یک ویزای سه ماهه توریستی وارد بوئنوس آیرس شده بودیم .  چند ماهی بود که جنگ فالکلند با شکست آرژانتین و سقوط دولت نظامی آن کشور به پایان رسیده بود و یک حکومت غیر نظامی به رهبری آقای رائول آلفونسین قدرت را به دست گرفته بود . 
میخواستیم به امریکا بیاییم . خیال میکردیم حالا در سفارت امریکا حلوا حلوای مان میکنند و بی اما و اگر و انشاء الله ماشا ءالله به ما ویزای ورود به ینگه دنیا خواهند داد . 
یک روز کفش و کلاه کردیم و رفتیم سفارت امریکا . آنوقت ها مثل امروز نبود که از ترس آدمخواران اسلامی سفارتخانه ها در قلعه های هزار تو پنهان شده باشند . 
رفتیم به قسمت کنسولگری . آقای کنسول همینکه چشمش به ما افتاد پرسید : فرمودید از کجا میآیید ؟ 
گفتیم : ایران .
با نا باوری پرسید : کجا ؟
گفتیم : ایران 
 بعدش نگاهی به پشت و روی پاسپورت مان انداخت و گفت : عجب ؟ عجب ؟ حالا چرا همه جای دنیا را ول کرده اید و آمده اید آرژانتین ؟ 
گفتیم : والله داستان ما داستان درازی است پر آب چشم . فقط این را به عرض مبارک تان برسانیم که آرژانتین تنها کشور دنیا بود که میشد ویزا گرفت و از بهشت آقای امام خمینی گریخت . 
دراز نای شب ازچشم درد مندان پرس 
تو قدر آب چه دانی که بر لب جویی ؟ 
آقای کنسول ده بیست صفحه فرم های رنگ وارنگ جلوی مان گذاشت و یک خودکاری هم به دست مان داد و گفت : پرش کنید . 
ما هم به امید اینکه همین امروز ویزای مان را خواهد داد نشستیم و فرم ها را پر کردیم ودادیم دست شان . 
آقای کنسول که مرد مهربان سرد و گرم چشیده روزگار بود فرم ها را گرفت و نگاهی به آنها انداخت وگفت : 
سفارت امریکا در بوئنوس آیرس بخش مهاجرت ندارد . ما باید پرونده تان را بفرستیم واشنگتن تا روزی روزگاری یکی از اداره مهاجرت امریکا بیاید اینجا با شما مصاحبه بکند و تکلیف تان را روشن بفرماید . 
گفتیم : چقدر باید منتظر بمانیم ؟ 
گفتند : هیچ معلوم نیست ؛ سه ماه ؛ شش ماه ؛ یکسال ؛ دوسال ؛ چهار سال . هیچ معلوم نیست . 
توی دل مان گفتیم : 
تا گوساله گاو شود ؛ دل صاحبش آب شود .
 لاجرم دلخور و نومید سپر انداختیم و دم مان را گذاشتیم روی کول مان واز سفارت آمدیم بیرون . 
یکی دو ماهی گذشت و دیدیم نه دختر دنیاییم و نه پسر آخرت و ویزای سه ماهه مان هم دارد تمام میشود . به خودمان گفتیم : نه زمستان خدا به آسمان میماند نه مالیات دولت بر زمین  بنا براین یک روز رفتیم اداره مهاجرت بوئنوس آیرس تا قصه پر غصه مان را برای بنده خدایی شرح بدهیم و ویزای مان را با من بمیرم تو بمیری تمدید کنیم .اما بقدرتی خدا هیچ تنابنده ای در آ« اداره عریض و طویل به زبان انگلیسی آشنا نبود و ما هم یک کلام اسپانیولی نمیدانستیم . رفتند دختر خانم چاق و چله ای را آوردند که مترجم ما باشد اما از شانس خوش مان آن پریروی نازنین غیر از یس و نو یک کلام دیگری نمیدانست . لاجرم با زبان بی زبانی و با چه مرارتی حالی شان کردیم که ویزای ما ن را تمدید بفرمایند . ما را فرستادند پیش آقای رییس کل . آقای رییس کل هم از بیخ عرب بودند و یک کلام انگلیسی نمیدانستند ؛ با این وصف پاسپورت مان را گرفتند و دو سه خطی به زبان اسپانیولی در یکی از صفحاتش نوشتند و یک مهر گل و گنده ای هم رویش زدند و به ما فرمودند : خوش گلدی ! ما هم خوشحال و خندان آمدیم به همان هتلی که چند گاهی بود جل و پلاس مان را آنجا پهن کرده بودیم . بعدش رفتیم سراغ یک بنده خدای آرژانتینی که دو کلام انگلیسی بلد بود .گفتیم : آقا جان !قربان شکل ماه تان برویم ما . میشود بما بفرمایی توی این  پاسپورت بی صاحب شده مان چه نوشته اند و چند ماه ویزای مان را تمدید کرده اند ؟ 
تو را که دیده ز خواب و خمار باز نباشد 
ریاضت من شب تا سحر نشسته چه دانی ؟ 
آن آقای محترم هم نگاهی به پاسپورت مان انداختند و فرمودند :  َشما از دولت آرژانتین تقاضای پناهندگی سیاسی کرده اید !
گفتیم : ما ؟ پناهندگی سیاسی ؟ ما به گور پدر مان بخندیم از دولت آرژانتین تقاضای پناهندگی سیاسی کرده باشیم . ما فقط تقاضای تمدید ویزای مان را کرده ایم 
فردایش بمصداق  "ما نه مال داریم دیوان ببرد نه ایمان داریم شیطان ببرد " دوباره راه افتادیم و رفتیم اداره مهاجرت و آنجا کلی داد و قال راه انداختیم که : ای پدر سوخته های انگلیسی ندان ! ما کی از دولت شما تقاضای پناهندگی کرده ایم ؟ 
خلاصه آنقدر گرد و خاک کردیم که نامه ای به دست مان دادند و گفتند بروید وزارت کشور . 
فردایش با توپ و توپخانه  رفتیم وزارت کشور . خدا را هزار مرتبه شکر که یک آقای محترمی آنجا بود که می توانست چهار کلام انگلیسی حرف بزند . 
با احترامات فائقه بعرض مبارک شان رساندیم که : اگر چه گشنه را در بیابان ؛ شلغم پخته به ز نقره خام ؛ اما ما قصدمان رفتن به امریکاست و ابدا هم از دولت آرژانتین تقاضای پناهندگی سیاسی نکرده ایم . 
از طلا گشتن پشیمان گشته ایم 
مرحمت فرموده ما را مس کنید . 
 آن آقای محترم که فوت و فن کاسه گری را خوب بلد بودند  ؛ دم مان را گذاشتند لای بشقاب و کلی عزت و احترام بارمان کردند 
وشروع کردند به نصیحت مان که : 
- جناب آقای رخاب نخاد !آرژانتین کشور پهناور بسیار ثروتمندی است . اگر شما بخواهید در آینجا بمانید ما در هر نقطه آرژانتین که بخواهید چندین هکتار زمین بشما میدهیم که بمانید و کشاورزی کنید و خوش باشید !
در جوابش در آمدیم که : پدر آمرزیده ! من از بهر حسین در اضطرابم - تو از عباس میگویی جوابم ؟  اگر قرار بود کشاورزی کنیم توی مملکت خودمان مگر بیل به کمر مان زده بودند ؟ نا سلامتی هفت پشت مان کشاورز بوده اند و پدر بزرگ خدا بیامرزمان هم یکی از آن بزرگ عمامه داران فئودال بوده است . ما اینجا آمده ایم از ترس اینکه نکند نهیب حادثه بنیاد ما ز جا ببرد .
آن آقای محترم که نامش چیزی شبیه روبرتو ؛ ریکاردو یا اسمی در همین مایه ها بود اول کمی به تریج قبای مبارک شان بر خورد اما جوانمردی فرمودند و دو سه خطی توی پاسپورت مان مرقوم فرمودند که : بله !آقای رخاب نخاد و توابع !از دولت آرژانتین تقاضای پناهندگی نفرموده اند و بنا براین ویزای اقامت شان برای یکسال تمدید میشود .
باری ؛ تا آن آقای مامور امریکایی به آرژانتین برسد و کار مان را راه بیندازد چهار سال و نیم در آرژانتین ماندیم و رفتیم یک بقالی باز کردیم و بقول ناصر خسرو  شدیم بقال خرزویل !
امروز پس از سی و چند سال وقتی به پشت سرمان نگاه میکنیم به خودمان میگوییم : عجب حماقتی کردیم ها !کاشکی همانجا مانده بودیم و شده بودیم یک گاچوی آرژانتینی و اسم مان هم شده بود سینیور اسن رخاب نخاد !

۱۸ تیر ۱۳۹۴

ریدمان ....

از من می پرسد : آقای گیله مرد ! روضه رضوان یعنی چه ؟
میگویم : روضه رضوان ؟
میگوید : همان که حضرت حافظ میفرماید : پدرم روضه رضوان به دو گندم بفروخت ...
میگویم : یعنی باغ بهشت . فردوس . جنت . پردیس . خلد برین .  یعنی همان جایی که فرشتگان هفتاد ذرعی دارد و به هریک از شیعیان مرتضی علی یک قصر هشتاد طبقه با هشتاد هزار فرشته هشتاد ذرعی میرسد !
میگوید : اینها را از خودت در آورده ای ؟ هر چه باشد بالاخره  " روزنومه چی " هستی و راه و رسم هوچیگری را خوب میدانی دیگر !
میگویم : نه ! به دستان بریده حضرت عباس از خودم در نیاورده ام . علامه مجلسی و آیت الله دستغیب شرح و تفصیلاتش را در کتاب های شان آورده اند . میخواهی کتاب هایشان را بهت قرض بدهم ؟
میگوید : نه ! حوصله خواندن اینجور کتاب ها را ندارم . اما یک سئوال دیگری هم داشتم .
میگویم : دیواری از دیوار ما کوتاه تر گیر نیاورده ای ؟ چرا یقه آیات عظام و علمای اعلام را نمیگیری ؟
میگوید : چرا آقای باریتعالی آدم و حوا را از بهشت بیرون انداختند ؟
میگویم : بخاطر خوردن چهار دانه گندم .
میگوید : گندم ؟ خب اگر گندم نمیخوردند که از گشنگی هلاک میشدند .
میگویم : راستش چون توی بهشت توالت عمومی نبود لاجرم آقای باریتعالی آنها را از بهشت بیرون انداخت تا به خلد برین ریدمان نزنند .
سرش را می خاراند و میگوید : آها ! حالا فهمیدم . پس آقای باریتعالی آدم و حوا را به زمین فرستاد تا خودش و فرزندانش بیایند روی این کره خاکی ریدمان بزنند ! 

توانا بود هر که نادان بود

آقا ! ما امروز تصمیم گرفتیم خانه بمانیم و سر کار نرویم . بخودمان گفتیم : گور پدر مال دنیا ! آخر چقدر باید سگدو بزنیم بخاطر یک لقمه نان ؟ مرده شور چنین نانی را ببرد . ماهها میگذرد و ما آنچنان بخود گرفتاریم که رنگ آسمان را نمی بینیم . اصلا نمی فهمیم بهار کی آمد و کی رفت . اصلا سالهاست زیر هیچ آسمانی دراز نکشیده ایم و به ماه و ستاره ای  چشم ندوخته ایم . اصلا با تراکتور و بولدوزر و نمیدانم کمباین و شتر و الاغ تفاوتی نداریم . آیا بدنیا آمده ایم تا شبانه روز مثل خر عصاری دور خودمان بچرخیم و جان بکنیم و قسط خانه و ماشین و بیمه وسهم  عمو سام لعنتی را بدهیم ؟
بله آقا ! ما امروز به خودمان مرخصی داده ایم و میخواهیم اینجا با شما کمی درد دل بکنیم .
ما دیشب نا پرهیزی کردیم و پس از ماهها رفتیم شب شعر . جایتان البته خالی بود . گوشه ای نشستیم و رفتیم توی نخ جماعت شاعر و نویسنده و نمیدانم فیلسوف و اهل ادب . نم نمک چای کهنه جوش تازه دم مان را می نوشیدیم و به شعر های آقایان و خانم ها گوش میدادیم .
همین حضور یکی دو ساعته مان در این شب شعر ؛ یکی دو تا درس گرانبها بما داد . اولیش اینکه متوجه شدیم که کل پیکره شعر و ادبیات مان یک پیکره اخلاقی است . یعنی اینکه از هزار سال پیش تا امروز همه شاعران و سخنوران مان ( البته به استثنای حافظ )  هر حرف و سخنی که بمیان کشیده اند چهار تا موعظه و پند های اخلاقی آبدوغ خیاری  هم لابلای آنها چپانده اند که لابد جماعت ایرانی را به راه راست هدایت بفرمایند : ز نیرو بود مرد را راستی ! توانا بود هر که دانا بود .  دروغ نگو . دوست داشته باش . مهر بورز . حسود نباش .  . کج منشین . راست برو . راستگو و صادق باش . یعنی همان پرت و پلاهایی که قرن هاست ملایان پروار پلشت روی منبر های شان نشخوار میکنند . و وقتی خوب نگاه میکنی می بینی که در همین هزار سال گذشته در هیچ جای جهان جامعه ای به پلیدی و پلشتی جامعه خودمان وجود نداشته است .
نکته دوم اینکه : آقا ! ما به معجزه میکروفن ایمان آوردیم . نمیدانیم چه خاصیت و جادبه ای در همین میکروفن لاکردار است که تا بدست یکی می افتد دیگر حاضر نیست آنرا از کف بدهد و گهگاه باید چماقی ؛ چکشی ؛ گزلیگی ؛ چیزی فراهم کرد تا بتوان این میکروفن لعنتی را از چنگ فلان شاعر و فیلسوف و ادیب در آورد .
باری . ما میخواستیم دو کلام با شما درد دل کنیم اما نمیدانیم چطور شد که دوباره رفتیم سراغ پاچه گیری این و آن .
کدام شاعر است که فرموده است :
درختی که تلخ است وی را سرشت
گرش بر نشانی به باغ بهشت
سر انجام حنظل ببار آورد
همان میوه تلخت بار آورد .
حالا حکایت ماست .

۱۵ تیر ۱۳۹۴

عبدالله خان .....

حکیم توس - آن بزرگ بی همتا - میفرماید :
همه تا در آز رفته فراز
به کس بر نشد این در راز باز
این درد بی درمان " آز "  از آن درد هایی است که تا امروز هیچ بنی بشری نتوانسته است در مانی برای آن پیدا کند .

ما یک فامیل دوری داریم که صدایش میکنیم عبدالله خان .
این آقای عبدالله خان مال و منال فراوان دارد . هفتاد و چند سالی از عمرش میگذرد . تا الان هفت هشت تا زن عوض کرده است . هیچکدام از زن هایش نتوانسته اند بیش از چند ماه دوام بیاورند و عطای عبدالله خان را به لقایش بخشیده اند .
آقای عبدالله خان پول دارد . مزرعه دارد . هفت هشت تا خانه دارد . مستغلات دارد . حقوق بازنشستگی هم میگیرد . اما ماشینی که سوار میشود از آن ماشین های ابوطیاره عهد دقیانوس است که اگر سر خیابان رهایش کند هیچ آدم درمانده همه جا رانده ای نگاه چپ به آن نمی اندازد . لباسی که می پوشد بگمانم از بابا بزرگ خدا بیامرزش به او به ارث رسیده است .
چنین آدمیزادی که حالا یک پایش هم لب گور است نه می تواند غذای درست حسابی بخورد . نه نمک می تواند بخورد ؛ نه شیرینی میخورد ؛ نه اهل بزم است ؛ نه مهمانی میدهد ؛ نه مهمانی میرود ؛ نه لب به آن زهر ماری ها میزند ؛ نه مسافرت میرود ؛ نه دلش برای هیچ آدمیزادی می سوزد ؛ نه یکشاهی به فقیر بیچاره ای کمک میکند اما هنوز که هنوز است خودش را به آب و آتش میزند تا حساب بانکی اش چاق و چله تر و حجم اندوخته هایش بیشتر بشود .
اگر اجاره یکی از خانه هایش دو روز عقب بیفتد روزی صد بار به مستاجر بیچاره زنگ میزند و قشقزقی راه می اندازد آن سرش نا پیدا . گهگاه کار را به آجان و آجان کشی هم میکشاند .
داستان این آقای آزمند همان داستان حضرت سعدی است که :
 بازرگانی را شنیدم که صد و پنجاه شتر بار داشت و چهل بنده خدمتکار شبی در جزیره کیش مرا به حجره خویش در آورد همه شب نیارمید از سخنهای پریشان گفتن که فلان انبازم به ترکستان و فلان بضاعت به هندوستان است و این قباله فلان زمین است و فلان چیز را فلان ضمین، گاه گفتی خاطر اسکندریه دارم که هوایی خوشست باز گفتی نه که دریای مغرب مشوشست سعدیا سفری دیگرم در پیشست اگر آن کرده شود بقیت عمر خویش به گوشه بنشینم. گفتم آن کدام سفرست? گفت گوگرد پارسی خواهم بردن به چین که شنیدم قیمتی عظیم دارد و از آنجا کاسه چینی بروم آرم و دیبای رومی به هند و فولاد هندی به حلب و آبگینه حلبی به یمن و برد یمانی به پارس و زان پس ترک تجارت کنم و بدکانی بنشینم .
انصاف ازین ماخولیا چندان فرو گفت که بیش طاقت گفتنش نماند، گفت ای سعدی تو هم سخنی بگوی از آنها که دیده‌ای و شنیده‌ای گفتم
آن شنیدستی که در اقصای دور
بار سالاری بیفتاد از ستور
گفت چشم تنگ دنیا دار را
یا قناعت پر کند یا خاک گور .