سنن آدام چخماز

در تبریز بودیم . بگمانم سال 1352 بود . با رفیق مان رفته بودیم سینما . رفته بودیم فیلم " چه کسی از ویرجینیا وولف می ترسد " با بازیگری ریچارد برتون و الیزابت تایلر را ببینیم .

آن زمان ها ؛ نزدیکی های چهار راه شهناز ، سینمایی بود بنام سینما فرهنگ . این سینما فرهنگ گاهگداری فیلم های باصطلاح روشنفکری نشان میداد .

هنوز روی صندلی مان جابجا نشده بودیم که به سبک و سیاق آن روزگار سرود شاهنشاهی نواخته شد :

شاهنشه ما زنده بادا

پاید کشور به فرش جاودان ...

همه خلایق از جای شان پا شدند . من و رفیقم نمیدانم از روی بی حوصلگی یا شاید لجبازی گفتیم : ولش کن بابا ! بشین سر جات!

هنوز سرود شاهنشاهی تمام نشده بود که دیدیم یک پاسبان شیره ای - از آنها یی که انگاری کلاه شان به سرشان گشاد است و مدام لق لق می زند - به طرف مان میآید . بقول ابوالفضل بیهقی : از دست و پای بمردیم !

یادم میآید کفشی به پایش بود عینهو قبر بچه و آتشی از تخم چشم هایش زبانه میکشید که انگاری موی عزراییل توی تنش است . یک عقرب جراره تمام و کمال .

بخودمان گفتیم : آه ! خدایا ! آمدیم خضر ببینیم گیر خرس افتادیم!

آقای پاسبان آمد و مچ دست مان را گرفت و با تحکم گفت : برویم !

گفتیم : کجا برویم ؟

گفت : کلانتری

آمدیم یک مقدار پیزر لای پالانش گذاشتیم که : جناب سروان ! پدرت خوب ؛ مادرت خوب ؛ ول مان کن برویم پی کارمان . از خیر سینما هم گذشتیم .

بیا کمتر تو خون اندر دلم کن

ندانسته گهی خوردم ولم کن !

اما آقای پاسبان دست بر دار نبود .ما هم آنروز ها به عقل مان نمی رسید که می توانیم پنج تومان توی کف دست این آقای پاسبان بگذاریم و روی سبیل اعلیحضرت همایونی نقاره بزنیم .

ما را آورد بیرون و سوار تاکسی مان کرد و بردمان به کلانتری . کلانتری هم در محله درب و داغانی بود بنام گجیل . مرکز معتادان و فاحشه ها و باج بگیران و اونکاره ها . حتی پول تاکسی پاسبان را هم ما دادیم .

توی کلانتری ما را انداختند توی یک هلفدونی و گفتند به اتهام اسائه ادب به مقام شامخ سلطنت فردا باید بروید دادگاه .

خدایا ! چه کنیم ؟ چه نکنیم ؟ عجب غلطی کردیم ها ! حالا دست به دامان چه کسی بشویم ؟

تا تو از بغداد بیرق آوری

در کلاته کشت نگذارد کلاغ

غروب که شد دیدیم یک پاسبان جوانی جلوی سلول مان بالا پایین میرود . به خودمان گفتیم : آفت رسیده را غم باج و خراج نیست .

صدایش کردیم و یک اسکناس پنج تومانی کف دستش گذاشتیم و گفتیم : هر چند بی گنه را به عفو حاجت نیست اما شما جان مادرت یک لطفی بکن و به این شماره زنگ بزن بگو ما اینجا توی مخمصه افتاده ایم . به داد مان برسید . شماره تلفن اکبر آقا را هم دادیم دستش.

این اکبر آقا توی اداره مان همکار مان بود . یک کلاه گیس هم سرش میگذاشت تماشایی . با ساواک و ماواک هم سر و سری داشت .اما آدم با صفای بی آزاری بود . آدم مثبت کار گشای دست و دلبازی بود . هزار تا رفیق داشت . همه شهر تبریز می شناختندش .هر وقت یک جا توی هچل می افتادیم به دادمان میرسید و نجات مان میداد . گهگاه با هم میرفتیم شاهگلی عرق می خوردیم . عالم و آدم هم میدانستند که ساواکی است .ساواکی بود اما خدا پیغمبری آدم فروش نبود .یکی دو بار مرا از چنگ ساواک بیرون کشیده بود . وساطت مرا کرده بود .هر وقت توی مخمصه ای گیر می افتادم به دادمان میرسید و میگفت ـ حسن ! سنن آدام چخماز ! یعنی حسن تو آدم بشو نیستی !

هنوز شب نشده بود که دیدیم اکبر آقای ما با یک جناب سروان آمد سلول مان . اول اخم و تخمی بما کرد و بعدش با هم رفتیم اتاق جناب سروان .

جناب سروان شروع کرد به پند و اندرزمان که : آخر ای آدم های بی عقل ! شما ناسلامتی چشم و چراغ این مملکت هستید ! فردا این مملکت را شما باید بچرخانید ؛ آخر عقل تان کجاست ؟ چرا الکی برای خودتان درد سر درست می کنید ؟ نمی توانید مثل بچه آدم سرتان را بیندازید پایین و ماست تان را بخورید ؟ بعدش هم از ما تعهد نامه کتبی گرفت که دیگر از این گه خوری ها نکنیم و رها مان کرد .

See insights and ads

Boost post

All reactions:

90Farhad Ghasemzadeh, Nasser Darabi and 88 others

زن چو بیرون رود هلاکش کن

بمناسبت روز جهانی زن ، گفتیم بهتر است بجای تبریکات آنچنانی و قربان صدقه رفتن های آنچنانی تر برای علیامخدرات محترمه ، سری به دیوان شاعران نامدار مان بزنیم ببینیم این حضرات در باب مقام و منزلت زنان چه فرمایشاتی فرموده اند و چه پند های حکیمانه ای برای نسل های بعدی بجاگذاشته اند . اول کار میخواستیم یقه جناب سعدی علیه الرحمه ! را بگیریم که فرموده است :

برو زن کن ای خواجه هر نو بهار

که تقویم پارینه ناید بکار

اما از آنجا که دیوان مستطاب جناب اوحدی مراغه ای شاعر قرن هفتم هجری - ملقب به لفظ شریفه رکن الدین - دم دست مان بود حمد و سوره ای خواندیم و تفالی زدیم و آنرا باز کردیم و کم مانده بود به سکته قلبی مبتلا بشویم و دار فانی را وداع بفرماییم و به دار باقی بشتابیم چرا که همه اش فرمان قتل و کشتار و بند و زنجیر بود. مواظب باشید خودتان هم یکوقت خدای نکرده دچار انفاکتوس نشوید . البته ما بخاطر برخی ملاحظات اخلاقی و مصلحتی وایضا ملاحظات امنیتی و ناموسی ! چند تا از ابیات این پند نامه را حذف کردیم نکند یکوقت ما را به اتهام ترویج خشونت و دعوت به کشت و کشتار به نظمیه و عدلیه و جریمه و محبس بکشانند .

شعر این است :

زن مستور شمع خانه بود - زن شوخ آفت زمانه بود

پارسا ، مرد را سر افرازد - زن ناپارسا بر اندازد

چون تهى کرد سفره و کوزه - دست يازد به چادر و موزه

پيش قاضى برد که: مهر بده - به خوشى نيستت به قهر بده

زن پرهيزگار طاعت دوست - با تو چون مغز باشد اندر پوست

زن ناپارسا شکنج دل است - زود دفعش بکن، که رنج دل است

زن چو خامى کند بجوشانش- رخ نپوشد، کفن بپوشانش

زن بد را ، قلم به دست مده - دست خود را قلم کنى زان به

زان که شوهر شود سيه جامه- به که خاتون کند سيه نامه

کاغذ او کفن، دواتش گور - بس بود گر کند به دانش زور

آنکه بى نامه نامها بد کرد .- نامه خوانى کند چه خواهد کرد؟

دور دار از قلم لجاجت او - تو قلم ميزني، چه حاجت او؟

او که الحمد را نکرد درست - ويس و رامين چراش بايد جست؟

شخ او باش، بر شکن شاخش - مار خود را مهل به سوراخش

به جداييش چند روز بساز - چند شب نيز طاق و جفت مباز

زن چو بيرون رود، بزن سختش - خود نمايى کند، بکن رختش

ور کند سرکشي، هلاکش کن - آب رخ ميبرد، به خاکش کن

چون به فرمان زن کنى ده و گير - نام مردى مبر، به ننگ بمير

پيش خود مستشار گردانش - ليک کارى مکن به فرمانش

راز خود بر زن آشکار مکن - خانه را بر زنان حصار مکن

زن چو مارست، زخم خود بزند - بر سرش نيک زن که بد بزند

چون برى در درون جنت بار؟ - وز برون دوستى کنى با مار؟..........

حیرتم باری همه از این است که ما مردان ایرانی با چنین پند های حکیمانه راهگشایی و نوشیدن از چنین آبشخور مسمومی - که نمونه هایش در قلمروی ادب و فرهنگ و شعر و نثر پارسی بسیار فراوان است - همه مان از دم آدمکش و زن ستیز و زن کش و جنایتکار بار نیامده ایم ؟!

براستی که خداوند از همه گردن کلفت تر است حتی از اوحدی مراغه ای ملقب به رکن الدین !

طرح از : بیژن اسدی پور

See insights and ads

Boost post

All reactions:

47Susan Azadi, Fereidoun Farahandouz and 45 others

دعوای پشه و حبشه

پریشب جای تان خالی رفته بودیم مهمانی .

آقای صاحبخانه هی یک تکه کباب میگذاشت توی ظرف مان و میگفت : بخور آقا !

میگفتیم : داریم میخوریم آقا !

میگفت : بیشتر بخورید آقا !

میگفتیم : داریم میخوریم آقا !

میگفت : بخور آقا ! فکر کلسترول و قند خون و این حرف ها هم نباش! این شام ممکن است شام آخرمان باشد !

میگفتیم : چه فرمودید ؟

میگفتند : آمدیم آقای تزار روس یا آقای کون چون تانک خوش خوشان شان شد و آمدند یکی از آن دکمه های اتمی را فشار دادند ، آنوقت در چشم بهم زدنی ما اهالی محترم کالیفرنیا دود میشویم میرویم هوا ! با کلسترول یا بی کلسترول دود میشویم ! بخور آقا !

آقا ! این دنیای ما دنیای هشلهفی شده . بقول مادر بزرگ خدا بیامرزمان انگار سگ صاحبش را نمی شناسد . همینکه در یک گوشه دنیا چهار تا تیر و ترقه در می‌رود و چهار تا پشه به جان هم می افتند تقاص اش را ما مادر مرده ها در امریکا پس میدهیم .

میفرمایید چطور ؟ حالا خدمت تان عرض میکنیم .

امروز صبح رفته بودیم بنزین بزنیم . دیدیم قیمت بنزین از دیروز تا امروز چهل سنت گران تر شده است . نگاهی به قیمت ها انداختیم و پیش از آنکه زهره مان آب بشود به خودمان گفتیم: آش کشک خالته بخوری پاته نخوری پاته!

(حالا کاری نداریم که قیمت گوشت و مرغ و دوغ و‌دوشاب چهار برابر شده )

در همین وقت یک آقای محترمی که سرتا پای وجود مبارک شان خالکوبی شده بود با یکی از آن اتومبیل های بنزین خوار عهد مرحوم فورد از راه رسیدند و نگاهی به قیمت بنزین انداختند و مختصری خواهر و مادر آقای پوتین را نوازش کردند و سه چهار تا لیچار چارواداری هم نثار آقای بایدن فرمودند و رو بما کردند و گفتند :

شما به عالیجناب ترامپ رای داده بودی ؟

ترسان و لرزان گفتیم : ترامپ؟ نه آقا ! خدا آنروز را نیاورد .

اشاره ای به قیمت بنزین کردند و فرمودند : پس تقاص اش را پس بده !

یادمان میآید وقتی آقای کلینتون رییس جمهور امریکا بود نه تنها از در و دیوار برای مان پول می بارید بلکه بابت یک گالن بنزین - یعنی چهار لیتر بنزین - 99سنت می پرداختیم . یعنی چیزی کمتر از یک دلار . بعدش که آقای بوش از راه رسید و در کسوت ولی فقیه کره زمین آن آتشبازی ها را راه انداخت قیمت بنزین به گالنی چهار دلار رسید .

این روزها هم که به مصداق «جن و پری کم بود یکی هم ازغوغه آمد » آقای پوتین تزار روس به اوکراین لشکر کشی فرموده است و آقای اسراییل هم خاک غزه را توبره فرموده اند ما فقیر بیچاره ها که نه سر پیازیم نه ته پیاز باید تقاص پس بدهیم .

آخر جنگ پشه و‌حبشه چه ربطی بما دارد ؟ ما چرا باید تاوان نادانی دیگران را بدهیم ؟ مگر ما از این خمیر و از آن فطیر سهمی و نصیبی میبریم ؟ ما کاره ای هستیم ؟ مگر ما نقشی در این تیر و ترقه اندازی ها داریم ؟

اصلا آقا ! ما اهالی محترم ینگه دنیا میدانیم کریمه کدام خراب شده ای است ؟ اصلا میدانیم اوکراین کجاست ؟ از جغرافیا چیزی میدانیم ؟آیا فرق بین « آی ران » و « آی راک » را میدانیم ؟ آیا تا الان اسمی از غزه شنیده بودیم ؟ از سیاست چیزی می فهمیم ؟ اصلا میدانیم دعوا بر سر چیست ؟کس را وقوف هست که انجام کار چیست ؟

اصلا بما چه که این عقرب جراره و غول بی شاخ و دم لندهور میخواهد برود از آسمان شوربا بیاورد !

چرا نمیگذارید زندگی مان را بکنیم وآبجوی تگری مان را بدون ترس و لرز نوش جان بفرماییم ؟ ها ؟ اصلا گور پدر آقای پوتین و شرکا . مگر از قدیم نگفته اند :خلق گویند مغز خر خورده است - هر که در احمقی تمام بود؟

آقا ! ما این روزها اصلا دل و دماغ نداریم . هی جوش و جلا میزنیم . هی تن مان بی ادبی نشود عینهو خایه حلاج میلرزد .

باز خدا پدر این آقای انوری ابیوردی را بیامرزد که مختصری تسلای مان میدهد و میفرماید :

کسی ز چون و چرا دم نمیتواند زد

که نقشبند حوادث ورای چون و‌چراست

و گرنه این آبجوی تگری مان به کام مان زهر می‌شد !

یک نکته دیگر را هم خدمت تان عرض کنیم برویم پی بدبختی های مان .

آقا ! توی امریکا دیگر ‌‌ودکای روسی گیر نمی آید ! پدر سوخته ها همه ودکاهای روسی را از روی قفسه ها بر داشته و پنهان کرده اند . ( کس لذت این باده چه داند که نخورده است ؟ )

ما که هیچ ، ما میرویم سری به این همسایه روسی مان تاواریش پاسکویچ میزنیم بلکه مختصری از آن ودکاهای دست ساز بما عنایت بفرماید ، اما دل مان برای رفقای دست چپی مان بد جوری میسوزد ! طفلکی ها چطوری بروند بدون ودکای روسی برای آقای تزار روس و شرکا هورا بکشند ؟ ها؟

طرح از : اردشیر محصص

See insights and ads

Boost post

All reactions:

43Susan Azadi, Hanri Nahreini and 41 others