تیمور تاش و اعدام دکتر حشمت

عبدالحسین تیمور تاش ملقب به سردار معظم خراسانی از کسانی بود که در بر انداختن خاندان قاجار و بر آمدن رضا شاه بسیار موثر بود و نقش مهمی در سیاست خارجی ایران در زمان رضا شاه بازی کرد

او در سیزده سالگی به روسیه رفت . زبان روسی و فرانسه آموخت ، در آکادمی نظامی سن پترزبورگ که مخصوص شاهزادگان تزاری بود درس خواند و یکسال پس از پیروزی انقلاب مشروطیت به ایران باز گشت.

‌‌در دومین دوره انتخابات مجلس شورایملی بعنوان نماینده مردم مشهد بر گزیده شد و در ماجرای بتوپ بستن مجلس شورای ملی شجاعت بسیاری در دفاع از مشروطه خواهان از خود نشان داد .

او در آذر ماه ۱۲۹۳ خورشیدی دوباره از قوچان به نمایندگی مجلس انتخاب شد و عضو فراکسیون اعتدالیون بود

در فروردین ۱۲۹۸ در کابینه وثوق الدوله به حکمرانی گیلان رسید و بدستور او‌بود که دکتر حشمت مرد شماره دو جنبش جنگل در رشت به دار آویخته شد .

تیمورتاش برای سرکوب جنبش جنگل مقررات حکومت نظامی در گیلان بر قرار کرد و هرگونه رفت و آمدی را ممنوع کرد .

نوشته اند روزی تعدادی از کوه نشینان گیلانی ( گالش ها) به رشت آمده و گوشه ای نشسته بودند چپق میکشیدند .آنها را به ظن عضویت در جنبش جنگل دستگیر و پیش تیمورتاش بردند .تیمورتاش در حالیکه مست بود هفت نفرشان را به اعدام محکوم کرد . یکی از آنان پیر مردی بود . بهنگام اعدام طناب پاره شد به زمین افتاد . دوباره او را گرفتند و به دار آویختند. دو تن از محکومان با وساطت همان قزاقان روسی که دستگیر شان کرده بودند از مرگ نجات یافتند . بعدا معلوم شد که این بیچارگان کسانی بودند که از جنگل به رشت آمده تا زغال های خود رابفروشند .

آقای سردار معظم در انتخابات دوره چهارم از بیرجند و قائنات به نمایندگی مجلس بر گزیده شد اما با وقوع کودتای سوم اسفند و روی کار آمدن کابینه سید ضیا طباطبایی دستگیر و به قم تبعید شد

پس از سقوط کابینه سید ضیا که به کابینه سیاه معروف است تیمورتاش به تهران برگشت و‌ارد مجلس شد و همراه با سید حسن مدرس و سید محمد تدین حزب اصلاح طلبان را بوجود آورد که اکثریت مجلس را تشکیل میدادند .

او‌بسال ۱۳۰۰ خورشیدی در کابینه مشیر الدوله وزیر عدلیه شد . بعدا توسط قوام السلطنه والی کرمان ‌و بلوچستان شد و بیست ماه در این مقام باقی ماند .

تیمورتاش در مجلس پنجم بسیار فعال و رییس کمیسیون نظام بود و همین امر موجبات نزدیکی او با رضاخان سردار سپه را فراهم کرد .او بهمراه فیروز میرزا نصرت الدوله، علی اکبر داور ، محمد تدین و چند نماینده دیگر حزب تجدد راپایه ریزی کرد و آنگاه توسط رضا خان بعنوان وزیر فوائد عامه بر گزیده شد

او‌در تغییر سلطنت از قاجاریه به پهلوی نقش بسیار مهمی ایفا کرد و پس از تاجگذاری رضا شاه وزیر دربار شد .‌‌

تیمور تاش در شش سال نخستین پادشاهی رضا شاه در اوج اقتدار و در واقع شخص دوم مملکت بود که نخست وزیر ‌‌ و وزیران و نمایندگان مجلس با صلاحدید او برگزیده میشدند .

تیمور تاش بعدا مورد خشم رضاشاه قرار گرفت ، به زندان افتاد و درزندان بطرز فجیعی به قتل رسید .

در باره زندانی بودن تیمورتاش ، مرحوم مخبر السلطنه هدایت در کتاب «خاطرات و خطرات » نوشته است : روزی رضا شاه به زندان قصر میرود ، وقتی میفهمد مختصر امکانات آسایش از قبیل حوله و صابون و تیغ ریش تراشی و مسواک و آیینه برای تیمور تاش فراهم کرده اند بشدت خشمگین میشود و دستور میدهد همه آنها را دور بریزند

پس از سقوط رضا شاه برخی از عاملان قتل های سیاسی از جمله سر پاس مختاری رییس شهربانی رضا شاهی و پزشک احمدی دستگیر و محاکمه میشوند . سر پاس مختاری به هشت سال زندان محکوم میشود اما پزشک احمدی که به عراق گریخته بود با تلاش های خانم ایران تیمورتاش دستگیر و به ایران باز گردانده میشود و پس از محاکمه در میدان توپخانه به دار آویخته میشود .

دکتر ابراهیم حشمت معروف به « حشمت الاطبا» از سران نهضت جنگل و از یاران نزدیک میرزا کوچک خان جنگلی بود . او که در یکی از روستاهای طالقان زاده شده بود زمانی از سوی شورای رهبری نهضت جنگل به حکومت لاهیجان منصوب شد و برای نخستین بار طرح ایجاد نظام ملی را در آن شهر به اجرا در آورد .

او و یارانش نه تنها علیه اشغالگران روسی و قوای سرکوبگر دولتی می جنگیدند بلکه مورد حمله هوایی هواپیماهای انگلیسی نیز قرار میگرفتند .

پس از اعدام دکتر حشمت ، سید اشرف الدین نسیم شمال این دو بیتی را سرود :

رشت شد نامدار ایوالله

شاد شد مالدار ایوالله

دکتر طالقانی اندر رشت

رفت بالای دار ایوالله

All reac