این دومین بار است که کتاب دو جلدی " روز ها در راه " نوشته شاهرخ مسکوب را میخوانم .
شاهرخ مسکوب یکی از شریف ترین و با سواد ترین و بی شیله پیله ترین نویسندگان و خرد ورزان ایرانی است که جان و جهانش از هر چه دو رنگی و پلیدی و پلشتی است خالی بود .
روز ها در راه ؛ سرشار از لحظه های شریف انسانی است که زیرو بم ها و فراز و فرودهای زندگانی ما آدمیان را با هنرمندی بیمانندی با زبانی آکنده از عطوفت و مهر تصویر میکند
این کتاب در واقع مصیبت نامه دو نسل از فرزندان آرمانخواه ایرانی است که برای دستیابی به گوهر آزادی ؛ رنجها و شکنجه ها و تحقیر ها و دربدری ها را بجان خریدند و سرانجام در نطع خونی که حضرت امام گسترانده بود گردن زده شدند .
بخش هایی از این کتاب تصویر هایی از آن روز های خشم و خروش و امید و هراس ملت ایران در روز های پر تب و تاب انقلاب را در برابر چشمان مان میگذارد . شاهرخ مسکوب که خود گاه با هراس و گاه با امید و نومیدی در این خشم و خروش شرکت داشته است در این یاد داشت ها ؛ تصویر روشنی از آن روزهای پر تب و تاب را در ذهن و ضمیر مان زنده میکند .
هراس قابل درک و نگاه خردمندانه مسکوب به گردبادی طاعونی که از راه میرسید ؛ امروز پس از گذشت سی و چند سال ژرف نگری ماهرانه و خرد ورزانه و عقلانی او را بخوبی نمایانگر میسازد و خواننده را به حیرت و ناباوری میکشاند .
و اینک بخش کوتاهی از این کتاب :
هفدهم بهمن 1357
-----------------
....امروز در روزنامه آیندگان در مصاحبه آیت الله ....این جمله دیده میشد : " مخالفت با حکومت بازرگان مخالفت با شرع است و جزایش بسیار زیاد . در فقه اسلام قیام بر ضد حکومت اسلامی قیام بر ضد خداست "
در این انقلاب ؛ اسلام " اپوزیسیون " بود و هنوز هست . کار آیت الله خمینی و آیت الله قمی و دیگر رهبران مذهبی تقریبا همزمان در مبارزه با دستگاه یزدی آریامهر شروع و تا حالا دنبال شد ....اما اکنون اسلام میکوشد از " اپوزیسیون " بدر آید و خود قدرت حاکم شود ( مثل زمان صفویان ) . در نتیجه دیگر نه تنها انقلابی نخواهد بود بلکه پس از مدتی ؛ ( انشاء الله نه بلافاصله )نیرویی و سدی باز دارنده خواهد شد ضد انقلابی .
اسلام نیرویی مانع میشود چونکه راهی به آنسوتر از خود نشان نمی دهد . چونکه آنسوتری ندارد . اسلام " هدف " است . از آنجا که " امر" حقیقت و راه " الهی " است ؛ مطلق است ؛ نمی تواند آنسوتری داشته باشد . " هدف بودن " در جوهر و ذات آن است . اگر مذهب " هدف " باشد وقتی به سیاست بپردازد این خصلت خود را به سیاست هم می دهد در نتیجه وضع سیاسی یی که مذهب به خود میگیرد نیز هدف میشود . بصورت مطلق در میآید . مطلق طلب و توتالیتر میشود .....
گمان میکنم مصاحبه آیت الله آغاز سراشیب و فرود آمدن از قله است .در این بیست و چند ساله اخیر هر فرد یا گروهی که در ایجاد تاریخ ایران دستی داشت به ضد خود رسید . کارش به خلاف هدف و آرزویش انجامید . یا بقول هگل " نیرنگ عقل " کار خودش را کرد .
گمان میکنم روحانیان دارند آنتی تز خود را تدارک می بینند تا وقتی که بر دولت مسلط شدند آن را به نیروی تمام بپرورند ...
" روز ها در راه ": صفحات 56-57
شاهرخ مسکوب یکی از شریف ترین و با سواد ترین و بی شیله پیله ترین نویسندگان و خرد ورزان ایرانی است که جان و جهانش از هر چه دو رنگی و پلیدی و پلشتی است خالی بود .
روز ها در راه ؛ سرشار از لحظه های شریف انسانی است که زیرو بم ها و فراز و فرودهای زندگانی ما آدمیان را با هنرمندی بیمانندی با زبانی آکنده از عطوفت و مهر تصویر میکند
این کتاب در واقع مصیبت نامه دو نسل از فرزندان آرمانخواه ایرانی است که برای دستیابی به گوهر آزادی ؛ رنجها و شکنجه ها و تحقیر ها و دربدری ها را بجان خریدند و سرانجام در نطع خونی که حضرت امام گسترانده بود گردن زده شدند .
بخش هایی از این کتاب تصویر هایی از آن روز های خشم و خروش و امید و هراس ملت ایران در روز های پر تب و تاب انقلاب را در برابر چشمان مان میگذارد . شاهرخ مسکوب که خود گاه با هراس و گاه با امید و نومیدی در این خشم و خروش شرکت داشته است در این یاد داشت ها ؛ تصویر روشنی از آن روزهای پر تب و تاب را در ذهن و ضمیر مان زنده میکند .
هراس قابل درک و نگاه خردمندانه مسکوب به گردبادی طاعونی که از راه میرسید ؛ امروز پس از گذشت سی و چند سال ژرف نگری ماهرانه و خرد ورزانه و عقلانی او را بخوبی نمایانگر میسازد و خواننده را به حیرت و ناباوری میکشاند .
و اینک بخش کوتاهی از این کتاب :
هفدهم بهمن 1357
-----------------
....امروز در روزنامه آیندگان در مصاحبه آیت الله ....این جمله دیده میشد : " مخالفت با حکومت بازرگان مخالفت با شرع است و جزایش بسیار زیاد . در فقه اسلام قیام بر ضد حکومت اسلامی قیام بر ضد خداست "
در این انقلاب ؛ اسلام " اپوزیسیون " بود و هنوز هست . کار آیت الله خمینی و آیت الله قمی و دیگر رهبران مذهبی تقریبا همزمان در مبارزه با دستگاه یزدی آریامهر شروع و تا حالا دنبال شد ....اما اکنون اسلام میکوشد از " اپوزیسیون " بدر آید و خود قدرت حاکم شود ( مثل زمان صفویان ) . در نتیجه دیگر نه تنها انقلابی نخواهد بود بلکه پس از مدتی ؛ ( انشاء الله نه بلافاصله )نیرویی و سدی باز دارنده خواهد شد ضد انقلابی .
اسلام نیرویی مانع میشود چونکه راهی به آنسوتر از خود نشان نمی دهد . چونکه آنسوتری ندارد . اسلام " هدف " است . از آنجا که " امر" حقیقت و راه " الهی " است ؛ مطلق است ؛ نمی تواند آنسوتری داشته باشد . " هدف بودن " در جوهر و ذات آن است . اگر مذهب " هدف " باشد وقتی به سیاست بپردازد این خصلت خود را به سیاست هم می دهد در نتیجه وضع سیاسی یی که مذهب به خود میگیرد نیز هدف میشود . بصورت مطلق در میآید . مطلق طلب و توتالیتر میشود .....
گمان میکنم مصاحبه آیت الله آغاز سراشیب و فرود آمدن از قله است .در این بیست و چند ساله اخیر هر فرد یا گروهی که در ایجاد تاریخ ایران دستی داشت به ضد خود رسید . کارش به خلاف هدف و آرزویش انجامید . یا بقول هگل " نیرنگ عقل " کار خودش را کرد .
گمان میکنم روحانیان دارند آنتی تز خود را تدارک می بینند تا وقتی که بر دولت مسلط شدند آن را به نیروی تمام بپرورند ...
" روز ها در راه ": صفحات 56-57
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر