دنبال کننده ها

۲۰ اسفند ۱۴۰۲

در ساحل ولگا

شبی در سامارا - در ساحل ولگا - مشغول قدم زدن بودم .ناگهان شنیدم یکی فریاد میزند : برادر ! کمک ! کمک !
هوا تاریک بود و ابرهای تیره ای سرتاسر آسمان را پوشانده بود . یکنفر در میان آب دست وپا میزد
خودم را به میان آب انداختم و به غریق رساندم ،چنگ در موهایش انداختم و او را به ساحل رساندم .هنوز به ساحل نرسیده بلند شد و یقه مرا گرفت و با خشم فراوان داد کشید که : تو چه حقی داری موی مردم را بگیری و بکشی؟
گفتم :ولی شما داشتید غرق میشدید و کمک می خواستید !
گفت :ای لعنتی !چطور داشتم غرق میشدم ؟آب رودخانه به شانه هایم هم نمیرسید !داشتم غرق میشدم ؟ چه حرف مزخرفی !
گفتم : ولی شما با فریاد کمک می خواستید . نمی خواستید؟
- گیرم که فریاد میزدم ، من هر قدر دلم بخواهد می توانم فریاد بزنم ! زود باش یک روبل رد کن بیاد و گرنه آژان خبر میکنم ! یا الله !
کمی با او جر و بحث کردم اما دست آخر متوجه شدم حق با اوست . دست توی جیبم کردم و هر چه توی جیب داشتم به او دادم و عاقل تر به خانه ام رفتم.....
«از خاطرات ماکسیم گورکی "
May be an image of text
See insights and ads
All reactions:
Nasser Darabi, امیر شریف and 36 others

سنن آدام چخماز

در تبریز بودیم . بگمانم سال 1352 بود . با رفیق مان رفته بودیم سینما . رفته بودیم فیلم " چه کسی از ویرجینیا وولف می ترسد " با بازیگری ریچارد برتون و الیزابت تایلر را ببینیم .
آن زمان ها ؛ نزدیکی های چهار راه شهناز ، سینمایی بود بنام سینما فرهنگ . این سینما فرهنگ گاهگداری فیلم های باصطلاح روشنفکری نشان میداد .
هنوز روی صندلی مان جابجا نشده بودیم که به سبک و سیاق آن روزگار سرود شاهنشاهی نواخته شد :
شاهنشه ما زنده بادا
پاید کشور به فرش جاودان ...
همه خلایق از جای شان پا شدند . من و رفیقم نمیدانم از روی بی حوصلگی یا شاید لجبازی گفتیم : ولش کن بابا ! بشین سر جات!
هنوز سرود شاهنشاهی تمام نشده بود که دیدیم یک پاسبان شیره ای - از آنها یی که انگاری کلاه شان به سرشان گشاد است و مدام لق لق می زند - به طرف مان میآید . بقول ابوالفضل بیهقی : از دست و پای بمردیم !
یادم میآید کفشی به پایش بود عینهو قبر بچه و آتشی از تخم چشم هایش زبانه میکشید که انگاری موی عزراییل توی تنش است . یک عقرب جراره تمام و کمال .
بخودمان گفتیم : آه ! خدایا ! آمدیم خضر ببینیم گیر خرس افتادیم!
آقای پاسبان آمد و مچ دست مان را گرفت و با تحکم گفت : برویم !
گفتیم : کجا برویم ؟
گفت : کلانتری
آمدیم یک مقدار پیزر لای پالانش گذاشتیم که : جناب سروان ! پدرت خوب ؛ مادرت خوب ؛ ول مان کن برویم پی کارمان . از خیر سینما هم گذشتیم .
بیا کمتر تو خون اندر دلم کن
ندانسته گهی خوردم ولم کن !
اما آقای پاسبان دست بر دار نبود .ما هم آنروز ها به عقل مان نمی رسید که می توانیم پنج تومان توی کف دست این آقای پاسبان بگذاریم و روی سبیل اعلیحضرت همایونی نقاره بزنیم .
ما را آورد بیرون و سوار تاکسی مان کرد و بردمان به کلانتری . کلانتری هم در محله درب و داغانی بود بنام گجیل . مرکز معتادان و فاحشه ها و باج بگیران و اونکاره ها . حتی پول تاکسی پاسبان را هم ما دادیم .
توی کلانتری ما را انداختند توی یک هلفدونی و گفتند به اتهام اسائه ادب به مقام شامخ سلطنت فردا باید بروید دادگاه .
خدایا ! چه کنیم ؟ چه نکنیم ؟ عجب غلطی کردیم ها ! حالا دست به دامان چه کسی بشویم ؟
تا تو از بغداد بیرق آوری
در کلاته کشت نگذارد کلاغ
غروب که شد دیدیم یک پاسبان جوانی جلوی سلول مان بالا پایین میرود . به خودمان گفتیم : آفت رسیده را غم باج و خراج نیست .
صدایش کردیم و یک اسکناس پنج تومانی کف دستش گذاشتیم و گفتیم : هر چند بی گنه را به عفو حاجت نیست اما شما جان مادرت یک لطفی بکن و به این شماره زنگ بزن بگو ما اینجا توی مخمصه افتاده ایم . به داد مان برسید . شماره تلفن اکبر آقا را هم دادیم دستش.
این اکبر آقا توی اداره مان همکار مان بود . یک کلاه گیس هم سرش میگذاشت تماشایی . با ساواک و ماواک هم سر و سری داشت .اما آدم با صفای بی آزاری بود . آدم مثبت کار گشای دست و دلبازی بود . هزار تا رفیق داشت . همه شهر تبریز می شناختندش .هر وقت یک جا توی هچل می افتادیم به دادمان میرسید و نجات مان میداد . گهگاه با هم میرفتیم شاهگلی عرق می خوردیم . عالم و آدم هم میدانستند که ساواکی است .ساواکی بود اما خدا پیغمبری آدم فروش نبود .یکی دو بار مرا از چنگ ساواک بیرون کشیده بود . وساطت مرا کرده بود .هر وقت توی مخمصه ای گیر می افتادم به دادمان میرسید و میگفت ـ حسن ! سنن آدام چخماز ! یعنی حسن تو آدم بشو نیستی !
هنوز شب نشده بود که دیدیم اکبر آقای ما با یک جناب سروان آمد سلول مان . اول اخم و تخمی بما کرد و بعدش با هم رفتیم اتاق جناب سروان .
جناب سروان شروع کرد به پند و اندرزمان که : آخر ای آدم های بی عقل ! شما ناسلامتی چشم و چراغ این مملکت هستید ! فردا این مملکت را شما باید بچرخانید ؛ آخر عقل تان کجاست ؟ چرا الکی برای خودتان درد سر درست می کنید ؟ نمی توانید مثل بچه آدم سرتان را بیندازید پایین و ماست تان را بخورید ؟ بعدش هم از ما تعهد نامه کتبی گرفت که دیگر از این گه خوری ها نکنیم و رها مان کرد .
May be a black-and-white image
See insights and ads
All reactions:
Farhad Ghasemzadeh, Nasser Darabi and 88 others

۱۸ اسفند ۱۴۰۲

زن چو بیرون رود هلاکش کن

بمناسبت روز جهانی زن ، گفتیم بهتر است بجای تبریکات آنچنانی و قربان صدقه رفتن های آنچنانی تر برای علیامخدرات محترمه ، سری به دیوان شاعران نامدار مان بزنیم ببینیم این حضرات در باب مقام و منزلت زنان چه فرمایشاتی فرموده اند و چه پند های حکیمانه ای برای نسل های بعدی بجاگذاشته اند . اول کار میخواستیم یقه جناب سعدی علیه الرحمه ! را بگیریم که فرموده است :
برو زن کن ای خواجه هر نو بهار
که تقویم پارینه ناید بکار
اما از آنجا که دیوان مستطاب جناب اوحدی مراغه ای شاعر قرن هفتم هجری - ملقب به لفظ شریفه رکن الدین - دم دست مان بود حمد و سوره ای خواندیم و تفالی زدیم و آنرا باز کردیم و کم مانده بود به سکته قلبی مبتلا بشویم و دار فانی را وداع بفرماییم و به دار باقی بشتابیم چرا که همه اش فرمان قتل و کشتار و بند و زنجیر بود. مواظب باشید خودتان هم یکوقت خدای نکرده دچار انفاکتوس نشوید . البته ما بخاطر برخی ملاحظات اخلاقی و مصلحتی وایضا ملاحظات امنیتی و ناموسی ! چند تا از ابیات این پند نامه را حذف کردیم نکند یکوقت ما را به اتهام ترویج خشونت و دعوت به کشت و کشتار به نظمیه و عدلیه و جریمه و محبس بکشانند .
شعر این است :
زن مستور شمع خانه بود - زن شوخ آفت زمانه بود
پارسا ، مرد را سر افرازد - زن ناپارسا بر اندازد
چون تهى کرد سفره و کوزه - دست يازد به چادر و موزه
پيش قاضى برد که: مهر بده - به خوشى نيستت به قهر بده
زن پرهيزگار طاعت دوست - با تو چون مغز باشد اندر پوست
زن ناپارسا شکنج دل است - زود دفعش بکن، که رنج دل است
زن چو خامى کند بجوشانش- رخ نپوشد، کفن بپوشانش
زن بد را ، قلم به دست مده - دست خود را قلم کنى زان به
زان که شوهر شود سيه جامه- به که خاتون کند سيه نامه
کاغذ او کفن، دواتش گور - بس بود گر کند به دانش زور
آنکه بى نامه نامها بد کرد .- نامه خوانى کند چه خواهد کرد؟
دور دار از قلم لجاجت او - تو قلم ميزني، چه حاجت او؟
او که الحمد را نکرد درست - ويس و رامين چراش بايد جست؟
شخ او باش، بر شکن شاخش - مار خود را مهل به سوراخش
به جداييش چند روز بساز - چند شب نيز طاق و جفت مباز
زن چو بيرون رود، بزن سختش - خود نمايى کند، بکن رختش
ور کند سرکشي، هلاکش کن - آب رخ ميبرد، به خاکش کن
چون به فرمان زن کنى ده و گير - نام مردى مبر، به ننگ بمير
پيش خود مستشار گردانش - ليک کارى مکن به فرمانش
راز خود بر زن آشکار مکن - خانه را بر زنان حصار مکن
زن چو مارست، زخم خود بزند - بر سرش نيک زن که بد بزند
چون برى در درون جنت بار؟ - وز برون دوستى کنى با مار؟..........
حیرتم باری همه از این است که ما مردان ایرانی با چنین پند های حکیمانه راهگشایی و نوشیدن از چنین آبشخور مسمومی - که نمونه هایش در قلمروی ادب و فرهنگ و شعر و نثر پارسی بسیار فراوان است - همه مان از دم آدمکش و زن ستیز و زن کش و جنایتکار بار نیامده ایم ؟!
براستی که خداوند از همه گردن کلفت تر است حتی از اوحدی مراغه ای ملقب به رکن الدین !
طرح از : بیژن اسدی پور
May be a black-and-white image of text that says '5 The Veil DER SCHLEIER'
See insights and ads
All reactions:
Susan Azadi, Fereidoun Farahandouz and 45 others