در کف شیر نر خونخواره ای

در کف شیر نر خونخواره ای

غیر تسلیم و رضا کو چاره ای؟

کتاب « خاطرات و خطرات » نوشته مهدیقلی هدایت «مخبر السلطنه » را برای چندمین بار می خوانم

هدایت بیش از پنجاه سال در بحرانی ترین روزهای ایران در عرصه سیاست کشور مان به بازیگری مشغول بود و در دستگاه شش پادشاه ( ناصرالدین شاه و مظفر الدین شاه و محمد علیشاه و احمد شاه و رضا شاه و محمد رضا شاه ) مقام و منزلتی داشت و سالها نخست وزیر رضا شاه بود.

کتاب « خاطرات و خطرات » یکی از دقیق ترین منابع تاریخی برای شناخت زوایای رویدادهای پیشا مشروطیت و پسا مشروطیت است .

و اینک نگاهی گذرا به یکی از صفحات آن :

…‌بیست و ششم آبان ۱۳۱۲ رضا شاه برای اسبدوانی پاییز به بابل رفتند .سردار اسعد همراه است و قوام الملک مصاحب او .

شب ها تا مدتی در خدمت شاه به صحبت میگذرانند.

هفته بعد خبر توقیف سردار اسعد و قوام رسید در حالیکه شب تا دیر وقت با شاه و مورد مهربانی بوده اند .

مثل بمب در شهر ترکید . روز به روز اعتماد میکاهد.

قوام الملک موفق میشودشرفیاب گردد و با حال کریه عرض کند که با سردار اسعد ارتباطی ندارد چون او را مورد التفات شاه دیده است خود را به او بسته.مرخص میشود .

سردار اسعد را به قصر آوردند . دهم آذر .

از محمد تقی خان برادر سردار اسعد که نماینده ملت بود سلب مصونیت شد .همچنین قوام الملک و محمد تقی خان را به قصر فرستادند -۱۳فروردین۱۳۱۳-

معروف شد که اسعد فوت کرده است . کار به محاکمه نکشید،گفته شد که محرمانه اسلحه ای به بختیاری وارد شده بوده است . بعد ها در ملاقات از شاه شنیدم « بلی! میخواهند محمد حسن میرزا را بیاورند.شهوترانی که از این بیشتر نمی شود »بیش از این چیزی نفرمودند و معلوم بود صحبت از سردار اسعد است.

سینه زن های پای علم جمهوری و تغییر سلطنت ، یکی یکی پاداش خدمت می یابند . نصرت الدوله، تیمور تاش،سردار اسعد ، و تدین.

از برای هیچکس امنیت نیست.

بلی!روسای ایلات و بعضی اشرار قلع و قمع شدند، کم و بیش نظامی ها جای ایشان را گرفتند . ذخایر در یک مرکز جمع شد اما امنیت به هیچوجه حاصل نشد .عدلیه آلت تدارک پرونده جنایت است.

از سال هفتم و هشتم سلطنت پهلوی امیدها به یاس مبدل شد . نظم کلی در امور ، دایر شدن کارخانه،ساختمان راه آهن، و گشاد کردن خیابان ها جلوه ای کرد و اموری بود شدنی.

پایه عدالت متزلزل شد ، و تمام محسنات به این عیب نمی ارزد.

«نقل از : خاطرات و خطرات -مهدیقلی هدایت- مخبر السلطنه»

———————

سعدی است که میگوید :

عمل پادشاه ای برادر دو طرف دارد :امید و بیم .یعنی امید نان و بیم جان .

و خلاف رای خردمندان باشد بدان امید متعرض این بیم شدن

و عمل پادشاهان چون سفر دریاست خطرناک و سودمند، یا گنج برگیری یا در طلسم بمیری.

کس نیاید به خانه درویش

که خراج زمین و باغ بده

یا به تشویش و غصه راضی باش

یا جگربند پیش زاغ بنه

********

حاجی مهدیقلی خان هدایت در بحرانی ترین روزهای آذربایجان والی آن سامان بود و در گیر با جنبش خیابانی و لاهوتی.

او در مقاطع مختلف دارای پست ها و مناسب مهمی بوده از جمله وزارت فوائد عامه، وزارت دادگستری،ریاست دیوان عالی کشور .و بالاخره نخست وزیر ایران در زمان رضا شاه پهلوی.

او مردی ادیب و سخندان بود که تسلطی ممتاز به ادبیات فارسی و عربی و آلمانی داشت و کتابی نیز در زمینه نت نویسی دستگاههای موسیقی ایرانیان او بر جای مانده است.

او در سفر مظفر الدینشاه به فرنگ بعنوان مترجم زبان آلمانی همراه شاه بود و بسال ۱۹۰۳ همراه علی اصغر خان اتابک سفر شگفت انگیز بیسابقه ای به مکه داشت از طریق دور زدن کره زمین.

در باره مهدیقلی خان هدایت حرف و حدیث بسیار است از جمله مقابله او با ستارخان و باقرخان و سرکوب جنبش شیخ محمد خیابانی و قتل او و نیز شورش ابوالقاسم لاهوتی و سیمیتقو.

All reactions:

70Zari Zoufonoun, امیر شریف and 68 others