زنده یاد خانم دکتر هما ناطق در کتاب ارزشمند « مصیبت وبا وبلای حکومت » گزارش مستندی به نقل از منابع تاریخی و یا دداشت های فرنگیان مقیم ایران در باب شیوع بیماری وبا در ایران در عصر قاجار بدست میدهد که شباهت های شگفت انگیزی با روزگار دوزخی کنونی و موقعیت اضطرار و اضطراب مردم ایران امروز دارد .
او می نویسد : اهمیت وبا تنها در میزان کشتار و کاهش جمعیت نبود . درک اجتماعی کسانی هم که شاهد این کشتار بودند نکته مهمی بود
آنان در یافتند که قربانیان این بلا در درجه اول تنگدستان بودند .یا « مزاج ها استعداد داشت وتاب مقاومت جسمانی نبود و یا فقر راه فرار از میدان بلا را می بست
دکتر فوریه پزشک دربار ناصر الدین شاه گواهی میدهد که « این تلفات بیشتر به فقرا که وسیله فرار نداشتند و بعلت تنگدستی بیشتر در معرض خطر قرار می گرفتند » وارد آمد .
به این معنی هم توجه میکردند که سبب کشتار وبا در روسیه این بود که سال قبل گرانی بود « مردم قوت نداشتند که بتوانند معیشت کنند ، امسال هم بدتر شده و مردم تهیدست تلف شده اند تا چه رسد به ایران که مردم فقیر شده اند . فرش زیر پا و گذران ندارند
پس آنان که « مثل برگ خزان می ریزند ، بیشتر فقرا و ضعفا هستند که رنجور و بی بنیه اند
و امین الضرب با هشیاری نوشت : این تلفات همه از ناخوشی وبا نبود ، بلکه مردم ایران ناخوش و آماده بودند که اینچنین زیاد از اندازه مردند
حالات ولایات هم بهتر از پایتخت نبود . «در قم ، توانگران و ملایان که استطاعت و قدرت رفتن به دهات را داشتند رفتند و فقرا که نتوانستند بروند ماندند و علی الاتصال تلف شدند ، امیدشان به خدا بود وکارشان صبح تا شام عزاداری و سینه زنی
از رشت که وبا در آنجا تمامی نداشت نوشتند که « مردم یکسره مایوس هستند از خودشان » . حکام که رفته اند ، اما مردم ؟« الان با یکنفر هستید در کمال سلامتی. سه ساعت بعد خبر میدهندوارد گور شد
رشت طوری مغشوش شده است که الحال که عریضه عرض میکنم ضعیفه ای از عمله جات کارخانه ابریشم رفت سر چاه آب بیاورد . دیر کرد . رفتند دنبال او . مرحومه شده بود
« سابقا مرگ یکساعت و دو ساعت دیده شده بود اما بر سر چاه برود آب بیاورد، دیده نشده بود که آنهم دیده شد
این هم گفتنی است که در فاصله سالهای۱۲۱۱ تا ۱۲۹۷ هجری قمری بیماری وبا در ایران هزاران نفر را کشت
آنان در یافتند که قربانیان این بلا در درجه اول تنگدستان بودند .یا « مزاج ها استعداد داشت وتاب مقاومت جسمانی نبود و یا فقر راه فرار از میدان بلا را می بست
دکتر فوریه پزشک دربار ناصر الدین شاه گواهی میدهد که « این تلفات بیشتر به فقرا که وسیله فرار نداشتند و بعلت تنگدستی بیشتر در معرض خطر قرار می گرفتند » وارد آمد .
به این معنی هم توجه میکردند که سبب کشتار وبا در روسیه این بود که سال قبل گرانی بود « مردم قوت نداشتند که بتوانند معیشت کنند ، امسال هم بدتر شده و مردم تهیدست تلف شده اند تا چه رسد به ایران که مردم فقیر شده اند . فرش زیر پا و گذران ندارند
پس آنان که « مثل برگ خزان می ریزند ، بیشتر فقرا و ضعفا هستند که رنجور و بی بنیه اند
و امین الضرب با هشیاری نوشت : این تلفات همه از ناخوشی وبا نبود ، بلکه مردم ایران ناخوش و آماده بودند که اینچنین زیاد از اندازه مردند
حالات ولایات هم بهتر از پایتخت نبود . «در قم ، توانگران و ملایان که استطاعت و قدرت رفتن به دهات را داشتند رفتند و فقرا که نتوانستند بروند ماندند و علی الاتصال تلف شدند ، امیدشان به خدا بود وکارشان صبح تا شام عزاداری و سینه زنی
از رشت که وبا در آنجا تمامی نداشت نوشتند که « مردم یکسره مایوس هستند از خودشان » . حکام که رفته اند ، اما مردم ؟« الان با یکنفر هستید در کمال سلامتی. سه ساعت بعد خبر میدهندوارد گور شد
رشت طوری مغشوش شده است که الحال که عریضه عرض میکنم ضعیفه ای از عمله جات کارخانه ابریشم رفت سر چاه آب بیاورد . دیر کرد . رفتند دنبال او . مرحومه شده بود
« سابقا مرگ یکساعت و دو ساعت دیده شده بود اما بر سر چاه برود آب بیاورد، دیده نشده بود که آنهم دیده شد
این هم گفتنی است که در فاصله سالهای۱۲۱۱ تا ۱۲۹۷ هجری قمری بیماری وبا در ایران هزاران نفر را کشت
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر