بگشای چشم

2m

 · Shared w

بگشای چشم

میان خواب و بیداری این شعر شاملو را زمزمه میکردم :

نه ، این برف را سر باز ایستادن نیست

برفی که بر ابروی و موی ما می نشیند

آسمان بالای سرم ابری است .دیرگاهی است باران نباریده است . دیگر بوی خاک نمیآید . کوههای اطراف خانه ام سیاه و دود آلودند . میدانم کم کمک سبز میشوند . فردایی یا پس فردایی هزاران هزار گل و سبزه و بنفشه و نرگس خواهد رویید

کاوشگر جدید چین امروزبر سطح کره ماه فرود آمده است . نخستین عکس هایش را هم به زمین فرستاده است . امروزی ، فردایی، یا پس فردایی انسان نیز دو باره پای بر ماه خواهد گذاشت .

امروزی یا فردایی ، انسان به کره مریخ نیز سفر خواهد کرد . شاید سفری بی بازگشت. کسی چه میداند ؟

آرزو میکنم این سیاره سرخ به گنداب اندیشه های خرافی انسان آلوده نشود . آرزو میکنم هیچ پیامبری و رسولی خاک این سیاره سرخ را به یاوه هایی همچون خدا و الله و یهوه و دوزخ و بهشت و برزخ و قیامت و عذاب اخروی و درخت زقوم و درخت طوبی و روز صد هزار سال و نکیر و منکر و شیطان و فرشته نیالاید

بامداد همچنان با من است :

تو آن جرعه ی آبی

که غلامان

به کبوتران می نوشانند

از آن پیشتر

که خنجر

بر گلوگاه شان نهند .

آسمان بالای سرم سربی است . بوی خاک نمیآید . بیاد شعر عطار می افتم :

زمین در زیر این نه طاق خضرا

چو خشخاشی بود بر سطح دریا

تو خود بنگر کزین خشخاش چندی ؟

سزد تا بر بروت خود بخندی!

حیرت میکنم . مردی عطار ، قرن ها پیش ازین ، انسان پر مدعای یاوه گوی خدا ساز را اینچنین به شلاق نقد میکوبد . میکوشد بیدارش کند

بعد از او ؛ مرد دیگری - شیخ محمود شبستری - از همین خاک ، از همین خاک بلاخیز ، از همین خاک غرقه در غبار جهالت و یاوه و هذیان و دروغ و قحبگان ، زمین را همچون آیینه ای می بیند و چنین میسراید :

زمین را سر به سر آیینه می دان

به هر یک ذره ای صد مهر تابان

اگر یک قطره را دل بر شکافی

برون آید از آن صد بحر صافی

با خود میگویم : از کجا به کجا رسیده ایم ؟ از کهکشان به جمکران ؟

و مولانا پاسخم را چنین صریح و عریان و قاطعانه می‌دهد :

تو درون چاه رفتستی ز کاخ

چه گنه دارد جهان های فراخ ؟

می بینم دیگران در کهکشانها و در جهان های فراخ در جستجوی نایافته های پنهان اند و ما در چاه زمزم و سامرا و جمکران در پی یافتن امام زمان !

می بینم گوی وطن به چنبر دیوانگان افتاده است و هر روز سنگی به چاهی در می غلتانند تا نسل های پسین را نیز از گشت و گذار در جهان های فراخ باز دارند

آب از سر تیره است ای خیره چشم

پیش تر بنگر ، یکی بگشای چشم

پسر خاله جان

پسر خاله جان

ما يك پسر خاله اى داشتيم كه حالا سى و چند سالی است خط و خبرى ازش نداريم . نميدانيم زنده است يا مرده ؟ چه ميدانم ؟ شايد دارد توى دانشگاه اوين درس ميخواند !! . اين پسر خاله مان آدم عجيب و غريبى بود . اهل شر بود .اهل دعوا بود . آدم بزن بهادرى نبود ها ! اما نميدانم چرا همه اش دوست داشت با اين و آن دست به يقه بشود . از بس كتك خورده بود و زخم و زيلى شده بود يك جاى سالم نمى توانستى توى بدنش پيدا كنى . اصلا انگار خلق شده بود براى دعوا مرافعه و كتك خوردن ! اما مگر از رو ميرفت ؟ مگر حيا ميكرد ؟
يك روز به ما خبر دادند كه توى بيمارستان است . رفتيم بيمارستان ديدنش . ديديم دماغش را شكسته اند . روى صورتش هفت هشت تا بخيه زده اند . كله اش را باند پيچى كرده اند .به هر انگشت دستش مرهمى گذاشته اند . دست راستش آسيب ديده و پاى چشم چپش هم چنان باد کرده و سياه شده است كه انگار بادنجان بم !!
گفتيم : چه بلايى به سرت آمده پسر خاله جان ؟؟ تصادف كرده اى ؟ چت شده ؟؟
در جواب مان گفت : چنان زدمش كه تا دم مرگ هم يادش نمى رود !!
گفتيم : زديش ؟؟ كى رو زديش ؟؟ خدا از قدت بردارد بگذارد روى عقلت !
گفت : پسر اوسا رحيم رو . چنان زدمش كه تا شش ماه بايد توى بيمارستان بخوابد !!
ما از بيمارستان آمديم بيرون و خواستيم برويم خانه مان . سر كوچه مان ديديم پسر اوسا رحيم ، سر و مرو گنده ، ايستاده است و با بچه هاى محله گل ميگويد و گل مى شنود .
نميدانم پسر خاله مان حالا زنده است يا نه ؟ اما اين رییس جمهور کلیدی -- مکتبی و آن آقای عظما  و آن جناب سرهنگ ها و سرداران تریاکی  ما را بد جورى ياد پسر خاله مان مى اندازند 

ما وقتی مهملات و هذیانات این آقایان سرداران تریاکی را می شنویم وقیافه های ترسناک آن آقای عظما و وردست های پشمالوی شان و  همچنین هیکل وارفته آقای دادستان کل کشور را می بینیم یاد آن شعر زیبای ملک الشعرای بهار می افتیم که 

فاضلی بینی سراسر از فنون فضل پر

 لیک خامش مانده از دعوی لب گویای او 

 جاهلی بینی به دعوی بر گشاده لب چو غار 

 گوش گردون گشته کر ، از بانگ استیلای او 

 آری آری ، هر که نادان تر بلند آوازه تر 

 وانکه فضلش بیشتر ، کوتاه تر آوای او

آرزوهای بزرگ

آرزوهای بزرگ !

بلای کرونا چنان دامنگیر کالیفرنیا شده که گویا قرار است همین امروز و فردا دو باره منع عبور و مرور و مقررات خانه نشینی اجباری در بسیاری از شهرهای این ایالت به اجرا در آید .

ما پیر و پاتال ها هم از ترس اینکه نکند خدای نکرده جوانمرگ !بشویم و همه آرزوهای دور و دراز مان به باد برود جرات بیرون آمدن از خانه را نداریم و فی الواقع زندانی گناه ناکرده ای هستیم .

لابد خواهید پرسید در این پیرانه سری چه آرزویی داریم که اینطوری خودمان را به آب و آتش میزنیم تا جناب کرونا یقه مان را نگیرد وما را به هیچستان نفرستد .

راستش ما بقول قدیمی ها آردمان را بیخته و الک مان را هم آویخته ایم اما تنها آرزویی که داریم این است که با خیال راحت دست نوه های مان را بگیریم و برویم این فروشگاههای اسباب بازی فروشی تا آرشی جونی برود از میان ده هزار تا اسباب بازی یک کامیون گل و گنده بردارد و بگوید : بابا بزرگ ! این را برایم میخری ؟ و نوا جونی هم برود یک عروسک بردارد و با هم برویم بستنی بخوریم و آنوقت برویم دیدن اسب ها .- یعنی چیف و ریو - که دو سه ماهی است به دیدن شان نرفته ایم و دل مان برای شیهه های مستانه و سم کوبی های شادمانه شان تنگ شده است .

یک آرزوی دیگر هم داریم ها ! آرزوی دیگرمان این است که همچون ایام ماضی هر هفته یک شب با رفیقان مان برویم همان رستورانی که مقر جوان هاست وشور و شادی و جوانی از در و دیوارش میبارد خودمان را قاطی جوانها بکنیم و بگوییم و بخندیم و آبجو بخوریم و شب مست و ملنگ و سبکبار و سبکبال بیاییم خانه مان .

مگر این عالیجناب کرونا نمیداند که دل مان برای هانری و مینا و امیر و بهناز و بهمن و سوسن و ستار و سرور و علی آقا و فرزانه تنگ شده است ؟ پس چرا دست از سرمان بر نمیدارد ؟

به قول رفیق شاعرم - مسعود سپند -

هوای خانه چه دلگیر میشود گاهی

از این زمانه دلم سیر میشود گاهی

عقاب تیز پر قله های استغنا

اسیر پنجه تقدیر میشود گاهی...

یا به قول حافظ جان جانانم:

این چه استغناست یارب ؟ وین چه قادر حکمت است ؟

کاین همه زخم نهان هست و مجال آه نیست ؟

شعر

قطع قلم، به قیمت نان می کنی رفیق؟

حسین جنتی

قطع قلم، به قیمت نان می کنی رفیق؟

این خط و این نشان که زیان می کنی رفیق!

گیرم درین میانه به جایی رسیده ای،

گیرم که زود دکّه، دکان می کنی رفیق!

روزی که زین بگردد و بر پشتت اوفتد،

حیرت ز کار و بار جهان می کنی رفیق

تیر و کمان چو دست تو افتاد، هوش دار

" سیب " است ، یا " سر " است ، نشان می کنی رفیق!

کفاره اش ز گندم عالَم فزون تر است،

از عمر آنچه خدمت خان می کنی رفیق!

خود بستمش به سنگ لحد، مُرده توش نیست!

قبری که گریه بر سر آن می کنی رفیق!

گفتی: " گمان کنم که درست است راه من"

داری گمان چو گمشدگان می کنی رفیق!!

فردا که آفتاب حقیقت برون زند،

سر  در کدام  برف  نهان می کنی رفیق؟!

حسین جنتی بسال ۱۳۵۹ در تهران زاده شده و اکنون در ورامین روزگار میگذراند .. دو مجموعه شعر دارد . . 

نخستین مجموعه شعرش (ن) و  دومین مجموعه اش  ( ی) نام دارند

جوان ز حادثه ای پیر میشود گاهی .....

رفیق مان بود . هفت هشت سالی از ما بزرگتر بود. ده سالی زودتر از ما هم به امریکا آمده بود .
درس خوانده بود و مهندس شده بود . ما آقای مهندس صدایش میکردیم . مرد آرام و بی سر و صدایی بود . کم حرف و خجول و مهربان . نامش نصرت .
زن امریکایی گرفته بود . بچه هم داشت . سگ و گربه هم داشت . شغل و در آمد خوبی هم داشت .
یک بار برای دو سه هفته ای رفت هنگ کنگ . رفت ماموریت اداری . وقتی برگشت از همان فرودگاه سانفرانسیسکو زنگ زد به همسرش . تلفنش جواب نمیداد . یک بار و دو بار و ده بار دیگر هم زنگ زد . اما تلفن خانه اش جواب نمیداد . سوار تاکسی شد و آمد خانه اش . در خانه اش هیچ کس نبود . هیچ چیز هم نبود . نه مبلی ، نه تختخوابی ، نه ظرف و ظروفی ، نه حتی جارویی و خاک اندازی .
همسرش ، در غیاب او ، کامیون آورده بود و دار و ندارشان را جمع کرده بود و زده بود به چاک ! کجا ؟ هیچکس نمیدانست . سگ و گربه ها را هم با خودش برده بود . توی دستشویی یک مسواک نیمه شکسته و یک قوطی خمیردندان به او دهن کجی میکرد .
تلفن کرد به رفیق دیگرمان . به مسعود . مسعود سپند . سپند شاعر . مسعود شتابان به دیدنش رفت . به خانه اش . هیچ چیزی باقی نمانده بود . هیچ چیز . نه سگی ، نه گربه ای ، نه کودکی ، نه زنی ، نه تختی و رختخوابی . هیچ
و مسعود بارها برایم سوگند خورده است که به چشم خویش دیده است موهای نصرت یکشبه سرتاسر سپید شده است . دیده است چگونه نصرت یکشبه پیر شده است .
نصرت چند ماهی ماند و سوخت و خاکستر شد . سر انجام همه چیز را وانهاد و به وطنش برگشت . و آنجا در غبار زمان و زمانه گم شد .
و بازتاب این تراژدی شعر زیبایی است که مسعود سپند سروده است . شعر را با هم میخوانیم
هوای خانه چه دلگیر می‌شود گاهی

از این زمانه دلم سیر می‌شود گاهی

عقاب تیز پر دشت‌های استغنا

اسیر پنجه‌ی تقدیر می‌شود گاهی

نگاه مردم بیگانه در دل غربت

به چشم خسته‌ی من تیر می‌شود گاهی

مبر ز موی سپیدم گمان به عمر دراز

جوان ز حادثه‌ای پیر می‌شود گاهی

بگو اگر چه به جایی نمی‌رسد فریاد

کلام حق دم شمشیر می‌شود گاهی

بگیر دست مرا آشنای درد بگیر

مگو چنین و چنان،‌دیر می‌شود گاهی

به سوی خویش مرا می‌کشد چه خون و چه خاک

محبت است که زنجیر می‌شود گاهی

مارادونا

مارا دونا در گذشت . شصت ساله بود . همشهری ما هم بود . در بوینوس آیرس هیچ آدمیزادی قدر و منزلت او را نداشت . نه چه گوارا ، نه اوا پرون ، و نه حتی خورخه لوییس بورخس . او یک اسطوره بود . اسطوره ای که قلب و روح و جان و جهان پیر و جوان را تسخیر کرده بود .

من در سال ۱۹۸۶ در بوینوس آیرس بودم . روزی که آرژانتین جام جهانی را برد در سراسر کشور شاهد انفجار شادی و نور بودم . آنجا بود که مارادونا قدر و منزلتی در حد خدایان اسطوره ای یافت .

مارا دونا بعد ها گرفتار اعتیاد شد . رنج بسیار کشید . دچار چنان افسردگی و روانپریشی شد که سر انجام کارش به بیمارستان روانی کشیده شد . اما همچنان اسطوره ماند .

روزی که داشت از بیمارستان مرخص میشد رو به خبرنگاران کرد و گفت : اینجا آدمهای زیادی هستند که براستی دیوانه اند، یکی میگوید من چه گوارا هستم همه باور می‌کنند، یکی میگوید من گاندی هستم همه باور می‌کنند، ولی وقتی من میگفتم من مارادوناهستم همه به من می‌خندیدند و میگفتند : هیچوقت، هیچکسی، مارادونانمیشود ...

و من از مردم خجالت میکشم که چه بر سر خودم اورده ام..

آقا ! اینقدر خجالت مان نده!

این رفیق نازنین مان - آقا مهرداد- از آن رفیق های ناب یگانه ای است که به زندگی ما نور و جلا و شادی و مهربانی می بخشد و با مهربانی های بی پایانش مدام ما را شرمنده میفرماید . این آقا مهرداد در ایران است و خوشبختانه از چنبر یک بیماری خطرناک بسلامت جسته و حالا تر دماغ و سرحال سرگرم هنرنمایی است . هم نقاش است ، هم طنز پرداز است و هم یک انسان سراسر مهربانی و عاطفه و شور .

اگر اینجا در امریکا بود میبردمش لاس و گاس تا همه پول هایش را ببازد. بعد میبردمش نیویورک تا برود همه موزه ها وگالری ها و کانون های هنری را ببیند و برای مجسمه آزادی هم دستی تکان بدهد . دست آخر در همین سانفرانسیسکو میبردمش به بالا بلند ترین هتل این شهر و در تراس هتل که به ابرها پهلو میزند می نشستیم آبجو میخوردیم و به ریش دنیا می خندیدیم .

حالا آخرین هنرنمایی مهرداد جان و ابراز لطف مهربانانه اش را اینجا میگذارم و میگویم :

یکی چنانکه تو هستی جهان به یاد ندارد

پیر شدیم آقا!

دخترم دیروز میگفت: بابا جونی ! پنجشنبه شب بیا خانه ما . بیا با هم شام بخوریم . خودم آشپزی میکنم . چه غذایی دوست داری برایت بپزم ؟

میگویم : مگر تو آشپزی می دانی؟

می‌گوید : چرا نمیدانم ؟ خوب هم میدانم ! از مامانم بهتر آشپزی میکنم !!

میخندم و میگویم : پس خدا به دادمان برسد !

می پرسد : خب ، حالا چه غذایی دوست داری برایت بپزم ؟

میگویم : هر چه باشد . من که آدم شکمویی نیستم ! هستم ؟

خنده بلندی میکند و می‌گوید ؛ ای هوگه باز ( ای حقه باز ) میدانم نیویورک استیک دوست داری . برایت نیویورک استیک درست میکنم با سالاد .

امروز صبح عیال می‌گوید : میخواهم بروم خرید . آن ماشین تویوتا را نبری ها !

میگویم : آی بچشم !

می‌رود دو سه ساعت دیگر با یک عالمه کیسه پلاستیکی بر میگردد. من سرم توی کامپیوترم است و نمیدانم چه خریده است . سه چهار دقیقه بعد دو تا پیراهن و یک بلوز سرمه ای میگذارد روی میزم و می‌گوید : ببین دوست شان داری ؟ تولدت مبارک!

تازه یادم میآید که یکسال پیر تر شده ایم . تازه یادم میآید که در این کویر هراس چه راههای صعب و پر پیچ و خمی را پشت سر گذاشته و به پیری رسیده ایم .

در این سال هایی که چه تلخ و چه شیرین گذشت بقول آن سخنسرای غزلگوی منزوی :

خیال خام پلنگ من بسوی ماه جهیدن بود

و ماه را ز بلندایش بروی خاک کشیدن بود .

خوشحال و شادمانم در عمری که گذشت هرگز تیغ اهریمنان و راهزنان تیز نکرده و سخن پیر توس همواره یارمان بود که :

به بازیگری ماند این چرخ مست

که بازی بر آرد به هفتاد دست

زمانی به باد و زمانی به میغ

زمانی به خنجر، زمانی به تیغ

زمانی دهد تخت و گنج و کلاه

زمانی غم و خواری و بند و چاه

پیر شده ایم و فرصت چندانی هم تا آن روز فرجامین نمانده است اما همواره با آن پیر از پا فتاده دردمند همراه و همسخن بوده ایم که :

ای کاش می توانستیم

از آفتاب یاد بگیریم

که بی دریغ باشیم

در دردها و شادمانی های مان

و کارد های مان را

جز از برای قسمت کردن نان

بیرون نیاوریم .

عمری سخت فرساینده را از راهکوره های تردید گذرانده ایم و اینک با حافظ شیراز همسخن و همراهیم که :

نقد بازار جهان بنگر و آزار جهان

گر شما را نه بس این سود و زیان ، ما را بس

یار با ماست چه حاجت که زیادت طلبیم ؟

دولت صحبت آن مونس جان ما را بس

روزگار بر شما خوش و خجسته باد

امروز تولد دخترم آلما جونی است.

آلما جونی در سادگی و بی پیرایگی همتا ندارد.

اگرچه خودش مادر است اما آنچنان زلال و بی شیله پیله است که گویی از مرزهای کودکی پا فراتر نگذاشته است.

یکساله بود که به بوئنوس آیرس رفتیم . در بوئنوس آیرس به کودکستان رفت . زبان اسپانیولی آموخت . پنجساله بود که به امریکا کوچیدیم . اینجا زبان انگلیسی آموخت و اسپانیولی از یاد برد .

در کالیفرنیا به مدرسه و دانشگاه رفت . لیسانس و فوق لیسانس گرفت . در دانشگاه ارواین یکسالی عمر گذاشت تا دکترایش را بگیرد . اما به ورطه عشق افتاد و دانشگاه را رها کرد . ازدواج کرد . معلم دبیرستان شد . بچه دار شد . معلمی را رها کرد و اکنون همچنان مادر است: مادر نوا جونی هشت ساله و آرشی جونی پنجساله .

تولدت مبارک دخترم

می پرسم : میدانی این آقای معجزه هزاره سوم کدام گوری هست ؟ مدتهاست خط و خبری از او نداریم . نکند مثل مرتاض های هندی رفته است چله نشینی؟
میگوید : چطور خبر نداری آقای گیله مرد ؟ ایشان نشسته اند شبانه روز درس انگلیسی می خوانند
می پرسم : انگلیسی برای چی ؟نکند خیال دارد مثل آن آقای کلید ساز برود از حوزه علمیه گلاسکو یک دکترا بگیرد ؟
میگوید : دارند خودشان را آماده میکنند یکی دو سال دیگر که دو باره رییس جمهور شدند بتوانند با آقای ترامپ و آقای پوتین و آقای کون چون تانک و آقای رییس جمهور بورکینا فاسو و ایضا با والده و همشیره مرحوم مغفور هوگو چاوز به زبان انگریزی اختلاط بفرمایند
میگویم : پدر آمرزیده ! داری سر به سرمان میگذاری؟ مگر والده و همشیره مرحوم هوگو چاوز انگلیسی صحبت میکنند؟
میگوید : در آنصورت به دیلماجی مثل جنابعالی احتیاج پیدا میکنند و اگر انشاالله از چنبر کرونا و سایر بلیات ارضی و سماوی جان سالم بدر بردید میروید دیلماج ایشان میشوید. ایشان به زبان انگلیسی برای والده و همشیره مرحوم چاوز مختصری روضه میخوانند و حضرتعالی روضه ایشان را به زبان اسپانیولی و ابراز تفقد والده و همشیره مرحوم چاوز را برای معجزه هزاره سوم ترجمه میفرمایید و در این میان پول و پله ای هم‌گیرتان میآید و دیگر مجبور نیستید برای یک لقمه نان شبانه روز مثل خر عصاری دور خودتان بچرخید
دیدیم راست میگوید والله !. فقط خدا کند این عالیجناب کرونا یقه مان را نگیرد و ما را آرزو به دل راهی آن دنیا نفرماید