شاعر مرده را عشق است

یک شاعر گمنام عصر صفوی بنام عبدی بیگ که به تقلید از هفت پیکر نظامی و هشت بهشت امیر خسرو دهلوی مجموعه " هفت اختر " را سروده است شعری دارد که طی آن میگوید شاعر زنده در زمان و زمانه اش ارزش و بهایی ندارد بلکه شاعر مرده را عشق است .. شعر این است :

قیمت شاعران زنده کم است

شاعر آنکس بود که در عدم است .

انگار از زمان و زمانه عبدی بیگ تا امروز همچنان طالع شاعران بر مدار برج ریغ بوده و نان همیشه سواره بوده است و شاعران بیچاره پیاده .

حالا که صحبت از شعر و شاعری شد بد نیست شعری از یکی از دشمنان خاقانی شروانی را اینجا نقل کنم بلکه شاعران هجو گو و طنز پرداز را بکار آید

این شعر منسوب به ابوالعلا گنجوی است که خطاب به خاقانی سروده است :

خاقانیا ! اگر چه سخن نیک دانیا

یک نکته گویمت ؛ بشنو رایگانیا

هجو کسی مکن که زتو مه بود به سن

شاید تو را پدر بود و تو ندانیا !

See insights and ads

Boost post

All reactions:

39Siavash Roshandel, امیر شریف and 37 others

آقای پا گنده

آقای پاگنده استاندار شده بود . استاندار آذربایجان شرقی . میگفتند دایی جمشید آموزگار است . راست ‌‌و دروغش را نمیدانم .جمشید آموزگار وزیر کشور بود . هنوز نخست وزیر نشده بود .

وقتی چشمانم به کفش های آقای پا گنده می افتاد انگاری دارم به قبر بچه نگاه میکنم.

آقای پا گنده هیبت و هیئتی داشت که آدمی را می ترسانید . اخمالو. خشمگین . بد زبان . دیلاق .بی سواد . بی ادب .

آمده بود استاندار آذربایجان شرقی شده بود .نامش سپهبد اسکندر آزموده بود . برادر سرتیپ حسین آزموده که مصدق را به محاکمه کشانده بود .

سپهبد اسکندر آزموده یکی از عاملان اصلی کودتای ۲۸ مرداد بود . پس از کودتا تا قائممقامی فرماندهی ارتش شاهنشاهی پیش رفته بود .

حالا آمده بود استاندار آذربایجان شرقی شده بود . از سیاست و رمز و رازهای هزار توی آن چیزی نمیدانست . آذربایجان و مردمانش را نمی شناخت .از نظامیگری بسیار میدانست اما از سیاست هیچ . خیال میکرد می تواند آذربایجان را بمثابه یک پادگان نظامی اداره کند . سخنرانی نمیدانست . اهل سخنرانی نبود .

با او به شهرهای بسیاری سفر کردم . از مراغه و مرند بگیر تا اردبیل و سراب . به فرمانداران دشنام میداد. همچون فرمانده قدرتمندی به سرباز بینوایی.

یک شب خوابیدیم صبح بیدار شدیم دیدیم نیمی از شهر تبریز در آتش سوخته است . همه مات و حیران مانده بودیم . چگونه چنین چیزی ممکن است ؟

هفته بعد دولتیان به تبریز آمدند . وزیران و وکیلان آمدند .

کارگران و کارمندان و دانش آموزان را به تظاهرات فرا خواندند. گفتند خرابکارانی از آن سوی مرزها آمده بودند ! همگان بر ابلهی وزیران خندیدند .

اما نخستین جرقه های آن انقلاب شوم زده شده بود .

سپهبد اسکندر آزموده را بر کنار کردند . ستاد بزرگ ارتشتاران او را مسئول مستقیم فاجعه تبریز شناخت .به انگلستان رفت و آنجا مرد .اما پایه های آن فاجعه تاریخی را او نهاد .

پس از او ارتشبد جعفر شفقت را به استانداری آذربایجان شرقی گماشتند . مردی که سالها فرمانده گارد جاویدان بود . یک عالمه قپه و یراق و نشان و پاگون و ستاره و بازو بند و زلم زیمبوهای رنگ وارنگ داشت . قاضی القضات ارتش نیز بود . یک ملای تمام عیار با درجه ارتشبدی. همان ارتشبدی که اعلامیه بیطرفی ارتش بهنگام آن شبیخون بلا امضای او‌را هم دارد .

مردمان اما او را به تحریک ملایان بهایی میدانستند .یک بهایی بسیار معتقد .

میگفتند پسر خاله شاه است . راست و‌دروغش را نمیدانم .

با او یکی دو سفر به شهرهای آذربایجان رفتم .

سفر کردن با او مصیبتی بود . نمیگذاشت کسی از همراهان دمی به خمره بزند . پپسی را حرام میدانست .آخوندی بود که بجای عبا و عمامه لباس نظامیگری بر تن داشت . انسان آرام متعادل بی آزاری بود . برای استانداری اما ساخته نشده بود .

و دیری نگذشت که :

آن قصر که با چرخ همی زد پهلو

بر درگه آن شهان نهادندی رو

دیدیم که بر کنگره اش فاخته ای

بنشسته همی گفت که کو کو؟ کوکو ؟

بله برادر جان ! چنان بود که چنین شد

See insights and ads

Boost post

All reactions:

14Ata Ansari, Hamid Aria and 12 others

دانشنامه دشنام های جهان

در اسناد دوره صفوی میخواندم که :

شاه اسماعیل اول در سال ۹۱۰ هجری قمری که در یزد بود نامه ای از سلطان حسین میرزا بایقرا دریافت کرد که در آن پادشاه تیموری او‌را بجای «شاه اسماعیل » میرزا اسماعیل خطاب کرده بود .

آتش خشم شاهانه آن صوفی آدمخوار چنان زبانه کشید که به شهر طبس تاخت و هفت هزار تن از مردم بینوای آنجا را - که رعایای سلطان حسین بایقرا بودند - کشت و آتش غضب نواب همایونی به خاموشی گرایید .

در بین سال‌های ۱۶۷۲ تا ۱۶۸۰ سلطان محمد چهارم - معروف به آوجی محمد - که حدود چهل سال بر قلمروی وسیعی از امپراتوری عثمانی فرمانروایی میکرد نامه ای به ایوان سیرکو، رهبر کازاک‌های زاپوروژی - مقیم مناطق مرکزی اوکراین - نوشت و به آن‌ها دستور داد داوطلبانه تسلیم امپراتوری عثمانی شوند

این شاهنشاه بر ما مگوزیددر این نامه خطاب به کازاک ها با توپ و‌تشرچنین فرمود :

«در مقام سلطان، پسر محمّد، برادر خورشید و نوه ماه، شاه مقدونیه و بابل و اورشلیم و مصر علیا و سفلی، امپراتور امپراتورها، حاکم حاکمان، شوالیه شکست ناپذیر و نگهبان پیروز مدفن عیسی مسیح در اورشلیم ، نماینده برگزیده و مبعوث خداوند، امید و آرامش‌بخش همه مسلمانان و مدافع همیشگی مسیحیان، فرمان می‌دهم که شما کازاک های زاپوروژی داوطلبانه و بدون کوچکترین مقاومتی خودتان را تسلیم من کنید .»

اصل این نامه در یکی ازموزه‌ های اروپاست اما پاسخ کازاک ها هم براستی خواندنی است و مجموعه ای از دشنام های جدید به دانشنامه فحش های گیتی افزوده است .

متن پاسخ سرکرده کازاک ها به سلطان محمد چهارم چنین است:

«سلام

به تو سلطان ترک، رفیق و همراه ابلیسِ نحس، نوکر شخص شیطان:

تو چه شوالیه بلندمرتبه ابلیسی هستی که نمی‌دانی چگونه خارپشتی را با کون‌لخت خود به کشتن دهی ؟

تو و لشکریانت استفراغ شیطان را میل بفرمایید .

تو مادر جنده ابله هرگز پسران مسیح را تحت فرمان خود نخواهی یافت.

قشون تو ما را نمی‌ترساند و در خشکی و دریا به جنگ با تو ادامه خواهیم داد.

تو شاگرد آشپز بابل، گاریچی مقدونیه، باده فروش اورشلیم، بزچران اسکندریه، خوک چران مصر علیا و سفلی، ماده خوک ارمنستان، بچه‌کون تاتاران ، جلاد کامنتز (شهری در اکراین)، نوه شخص شیطان، ای بزرگترین ابله دست و پا چلفتی این دنیا و دنیای مردگان . و ای شرمسار پیشگاه خدا ، ای هالو ، پوزه خوک، کون مادیان، دم‌پایی چوبی قصاب، سیه روی تعمید نیافته . ناقص الخلقه ،این چیزی‌ست که قزاق‌ها باید به تو بگویند، تو حتی لایق خوک‌چرانی نیستی. تو می‌خواهی به مسیحیان دستور بدهی؟!

تاریخ این نامه را نمی‌نویسم چون تقویم نداریم، ماه در آسمان است، سال در کتاب . و روز اینجا همان است که در دیار تو . و برای این کمبود می‌توانی کون ما را ماچ کنی!

ایوان سیرکو، سرکرده کُچوی و تمامی لشگرکازاک های زاپوروژی.

————-

این یاد داشت را با بهره گیری از پژوهش های دوست نازنینم فریدون معزی مقدم نوشته ام

نقاشی از :

ایلیا رپین

نامه کازاک‌های زاپوروژی به سلطان محمد چهارم عثمانی

See insights and ads

Boost post

All reactions:

79Banoo Saberi, Farhad Ghasemzadeh and 77 others