عجب روزگاری است ؟

دیگر نمی توانم به اخبار رادیو یا تلویزیون گوش بدهم . عصبانی میشوم . تنم به لرزه می افتد .

پیش از این، بهنگام رانندگی به رادیویNPRگوش میدادم . حالا تاب تحمل آنرا هم ندارم .

همسرم گهگاه خبرهای شامگاهی BBC را گوش میدهد . من تاب شنیدن آنرا هم ندارم . میگویم : میشود صدایش را کم کنی؟

من که عمری در قلمروی شعر زیسته ام دیگر هیچ شعری هیچ شوقی در من بر نمی انگیزد.

حوصله ناله ها و ندبه های هموطنان را هم ندارم .

در کتابخانه ام صدها کتاب ناخوانده مانده است . میروم یکی را برمیدارم و یکی دو صفحه اش را میخوانم و رهایش می کنم .

از تحلیل های سیاسی هم بیزارم . گهگاه میآیم در این صفحات پرت و‌پلاهایی به هم می بافم و میگذرم .

انگار هیچ چیز سر جای خودش نیست .

انگار زندگی از معنا تهی شده است.

از تباهی انسان در رنجم

از بی پناهی انسان نیز .

زمانه غریبی است

گویی بجای شهد ، زهر می چکد به کام آدمیان

عجب روزگاری است !

بقول حسین منزوی:

چه سرنوشت غم انگیزی که کرم کوچک ابریشم

تمام عمر قفس می بافت ولی بفکر پریدن بود

نان

« نان» را می توان با کلمه نوشت

اما هیچ کلمه ای « نان» نمی شود .

«سید علی صالحی»

زمستان باز میگردد

از سانفرانسیسکو میآمدیم خانه . دیدیم اینجا و آنجا تابلوهایی زده اند که اگر از بزرگراه شماره پنجاه میگذرید باید حتما زنجیر چرخ داشته باشید!

خنده مان گرفت. گفتیم اواسط ماه مه مگر نیست ؟ همین چند سال پیش در چنین روزی گرمای هوای شهر مان به صدو دوازده درجه فارنهایت رسیده بود . حالا باید زنجیر چرخ داشته باشیم؟

رسیدیم نزدیکی های خانه مان . دیدیم بقول شاملو : بیابان را سراسر مه گرفته است.رادیو هم خبر میدهد چهار قدم پایین تر برف می بارد .

رسیدیم خانه . الحمدالله کارمان به زنجیر چرخ نکشید. از ماشین که پیاده شدیم دیدیم خدای من انگار چله زمستان است . چنان سوز سردی میآمد که اگر چهار دقیقه دیگر مانده بودیم از سرما می چاییدیم. رفتیم توی حیاط دیدیم گل های نازنینی که « به جانش کشتم و به جان دادمش آب» دارند از سرما پژمرده می‌شوند . رفتیم یکایک آنها را پوشاندیم و آنگاه بخاری ها را که یکی دو هفته ای بود به انبار فرستاده بودیم آوردیم روشن کردیم تا از سرما هلاک نشویم . تلویزیون را که روشن کردیم فهمیدیم دمای شهر ما از دیروز تا امروز هیجده درجه کاهش یافته است

ما فرزند آب و دریا هستیم . از سرما نفرت داریم . دل مان میخواهد هر چه زودتر گرما و تابستان از راه برسند و ما هفته ای سه چهار روز تن به آب دریا بسپاریم اما انگار طبیعت هم با ما سر ناسازگاری دارد

یعنی زمستان دارد باز میگردد ؟

هیچکس حق اطاعت ندارد

آزادی، همواره مستلزم آزادی مخالف و دگر اندیش است.

هیچ حاکمی بیش از استالین و هیتلر آزادی« آری گفتن » رابه چالش نکشیده است.

هیتلر ، یهودیان و کولی ها را از حق« آری گفتن » محروم کرد.

و استالین تنها دیکتاتوری بوده است که سر پر شورترین حامیانش را جدا کرده است.شایدبه این خاطر که می دانست هر کس « آری » بگوید می تواند « نه» هم بگوید.

«هانا آرنت»

در گفتگو با آدلبرت رایفAdelbert Reif روزنامه نگار و اندیشمندآلمانی

***در شهر هانوفر بر روی دیواری تصویری از هانا آرنت دیده میشود که بر روی آن این جمله از هانا آرنت آمده است:

هیچکس حق اطاعت ندارد

رفاقت با مارمولک

آقا ! ما با یک مارمولک رفیق شده ایم! لابد خنده تان گرفته؟ خنده هم دارد والله ! لابد خواهید گفت کدام کارمان شبیه آدمیزاد است تا این یکی باشد ؟

آقا! ما صبح که از خواب پا میشویم شنبه باشد یکشنبه باشد چهار شنبه باشد جمعه باشد برای مان هیچ فرقی نمیکند . میرویم صورت مان را شش تیغه میکنیم . بعدش میرویم دوشی میگیریم و عطر و پودری به خودمان میمالیم و لباس می پوشیم میآییم طبقه پایین صبحانه میل بفرماییم . بعد از صبحانه اگر هوا آفتابی باشد میرویم حیاط خانه جلوی آفتاب می نشینیم و سیغاری می گیرانیم و میرویم توی فکر و خیالات ! این فکر و خیالات لعنتی هم که هیچگاه دست از سرمان بر نمیدارد . فرض بفرمایید آقای پوتین امپراتور روس و پروس و توابع ! یک روز هوس میکنند با یک عالمه توپ و تانک وموشک و ترقه بروند اوکراین و بخواهند مختصری اهالی محترم آن کشور را گوشمالی بفرمایند ، ما اینجا در ینگه دنیا در حالیکه صبحانه مان را خورده و سیغار مان را هم کشیده ایم یکهویی تن مان شروع میکند به لرزیدن . هیچ هم از خودمان نمی پرسیم که آخر پدر آمرزیده جنگ پشه و حبشه چه ربطی بشما دارد ؟ همینطور تن مان شروع میکند -بی ادبی نشود - مثل خایه حلاج لرزیدن ! حالا بیا و درستش کن . سیغار دیگری می گیرانیم و برای اینکه گرفتار ملامت ها و پندهای حکیمانه و طبیبانه عیال قرار نگیریم میرویم سیصد بار دست و دهان مان را می شوریم و مثل بچه آدم میآییم میرویم سراغ کتاب های مان .

در این اوضاع و احوال قاراشمیش ، مدتی است یکدانه مارمولک مامانی از یک سوراخ سنبه ای بیرون میآید و زل زل نگاهی به ما می اندازد و انگار میگوید حال حضرتعالی خوب است ؟ آن اوائل کمی از ما می ترسید و تا تکان میخوردیم جستی میزد ‌‌میرفت جایی قایم می‌شد اما حالا مدتی است چنان با ما رفیق شده است که اگر یک روز سر ‌وکله اش پیدا نشود ما نگران میشویم و به هر سوراخ سنبه ای سرک میکشیم نکند بلایی سر این مارمولک نازنین مان آمده باشد !

این مارمولک نازنین حالا دیگر با ما خیلی رفیق شده است. میآید کنار دست مان می نشیند و هی دم مبارکش را تکان میدهد . نمیدانیم گشنه شان است تشنه شان است یا چه فرمایشی دارند . همینطور می نشینند ما را می پایند .

امروز آمده بود کنار دست مان نشسته بود و هی دم تکان میداد . ما که نمیدانیم چه غذایی دوست دارند و گرنه میرفتیم یک عالمه غذای مارمولک برای شان میگرفتیم تا طفلکی از این بابت کم و کسری نداشته باشد .

اگر شما میدانید مارمولک ها چه غذایی دوست میدارند لطفا با خبرمان کنید تا خدای ناکرده این رفیق بی آزار خوشرنگ و خوش کردار مان گرفتار گرسنگی نشود .

این را هم بگوییم که ما یک رفیقی داشتیم که ماهها با یک سوسک رفیق شده بود .

این رفیق مان را انداخته بودند توی یک سلول انفرادی. سلولی که از درو دیوارش نکبت و کثافت میبارید . سه چهار ماهی آنجا بود . یک روز از یک سوراخ سنبه ای سوسکی آمده بود به زیارت ایشان . ایشان هم تکه خمیری را گذاشته بودند جلوی سوراخش تا جناب سوسک گرسنه نماند .

آقا ! همین تکه خمیر باعث شده بود هر روز سر ساعت معین سر و کله جناب سوسک پیدا بشود و اگر خدای ناکرده روزی غیبت میفرمودند رفیق مان چنان دلواپس می‌شد که حاضر بود عمله جور بیایند او را دوباره به شلاق ببندند ولی از دیدار جناب سوسک محرومش نکنند . رفیق مان توی آن تاریکی و ظلمات با همین سوسک درد دل میکرد و حتی برایش شعر می خواند . حالا ما هم کم مانده است برای مارمولک مان درد دل کنیم و شعر بخوانیم .

کدام شاعر بود که میگفت : از محبت خارها گل میشود ؟

رادیو ایران هشتاد و دو ساله شد

رادیو ایران هشتادو دو ساله شد. نگاهی به تاریخچه تاسیس رادیو در جهان

در گفتگو با شبکه جهانی تلویزیون پارس

دزدی سیر

رفته بودیم اورگان . تابستان بود . رفتیم دیدن شرابخانه ای بر بالای کوهی. روز بسیار دل انگیزی بود . از کنار مزرعه سیر گذشتیم . دهها هکتار بود .

توقف کردیم . همراهان رفتند دزدی سیر ! ما هم تماشای شان میکردیم . سر انجام ما هم به وساوس شیطانی گرفتار آمدیم و شریک دزدان شدیم تا ثواب آخرتی برای فردای مان ذخیره کنیم ! چند بوته سیر کندیم و سوار ماشین شدیم و الفرار .

اما چقدر خندیدیم . اولین بار بود که دست به دزدی میزدیم .

دیگران دکل نفت و میلیارد میلیارد می دزدند ما هم سیر می دزدیم.

یعنی فردا روز قیامت ما را همراه با دکل دزدان به ژرفای جهنم پرتاب میکنند ؟

بقول حافظ جان : وای اگر از پس امروز بود فردایی!

این هم عکسی از همان دزدان سیر ! حالا مانده ایم با این سند و مدرکی که اینجا گذاشته ایم روی پل صراط جواب نکیر و‌منکر را چه بدهیم ؟

بمانی

ما روزگاری گاو پیشانی سپیدی داشتیم بنام « بمانی».

این بمانی خانم علیه الرحمه ! یکی دو تا گوساله برای مان زاییده بود اما به هیچ ناله و ندبه و استخاره و استعاره و من بمیرم تو بمیری حاضر نبود کسی به پستان های پر شیرش دست بزند . چنان عر و تیزی میکرد و چنان لگد هایی می انداخت که زهره آدم آب می‌شد.

نمیدانم بالاخره بر سر « بمانی » مان چه بلایی آمد ؟ آیا سالها همچنان چرید و زایید و نگذاشت کسی به پستان های پر شیرش دستی برساند یا اینکه سر انجام گذرش به قصابخانه مشدی یدالله افتادو بر چنگکی آویخته شد ؟

همزمان با لگد پرانی « بمانی» ما هم سرگرم لگد پرانی های انقلابی و سوپر انقلابی به اعلیحضرت رحمتی بودیم و چنان نعره هایی میکشیدیم که زهره همسایه ها و همولایتی های مان آب می‌شد !

بگمانم بابت همان لگد پرانی هاست که سالهاست بر چنگک قصابی های جهان آونگ شده ایم !

مهمانی زورکی

نوا جونی را برده بودند مهمانی . مهمانی زورکی.

ناچار با آرشی جونی رفتیم رستوران ناهار خوردیم . بعدش رفتیم پارک . کلی بازی کردیم . وقتیکه خوب خسته شد گفت : بابا بزرگ ! حالابرویم Jamba Juice . رفتیم آنجا . گفت : من بلو اسکای Blue Sky دوست دارم . برایش بلو اسکای خریدم .

غروب وقتی برگشیم خانه دیدیم نوا جونی بغض کرده است ‌‌کم مانده است گریه کند

گفتیم : چی شده بابا جونی؟

گفت : شما رفتید رستوران مرا با خودتان نبردید .

گفتم : آخر تو‌رفته بودی مهمانی

گفت : من آن مهمانی را دوست‌نداشتم

It was boring

گفتم : خب ، اینکه ناراحتی ندارد عزیزم . پاشو برویم پارک . بعدش میرویم رستوران شام می خوریم .

رفتیم پارک . نیم ساعتی بازی کردیم . گفت : حالا برویم بستنی بخوریم .

رفتیم بستنی بخوریم

پرسید : بابا بزرگ ! چه نوع بستنی دوست داری؟

گفتم : وانیلا

گفت: من بستنی شکلاتی دوست دارم.

رفتیم بستنی سفارش دادیم آمدیم پای صندوق.

بر گشت گفت : بابا بزرگ! من بیست دلار دارم . شما حالا پول بستنی را بده وقتی رفتیم خانه پنج دلار بشما میدهم !

مانده بودم چه بگویم ؟ میخواستم بگویم : عزیزم . تو جان و جهان بابا بزرگ هستی. چطوری می توانم از تو‌پول بستنی بگیرم ؟

هویدا در زندان شاه و ملایان

در گفتگو با شبکه جهانی تلویزیون ملی پارس